Er zijn aanwijzingen dat we het dieptepunt van de financieel-economische crisis bereikt hebben. Maar dat wil niet zeggen dat het ergste achter de rug is.

De laatste weken zijn er steeds meer positieve signalen over de toestand van de economie, zowel in de Verenigde Staten als in Europa. Ook in België worden de eerste lichtpuntjes waargenomen. Het Verbond van Belgische Ondernemingen (VBO) ziet de Belgische economie vanaf het eerste kwartaal van 2010 weer groeien, zij het zeer langzaam met 0,2 procent. Ook de Nationale Bank verwacht een economische heropleving vanaf begin volgend jaar.

Dat wil echter lang niet zeggen dat alle leed geleden is. Het herstel zal internationaal en ook in België meerdere jaren uiterst bescheiden zijn. Een terugkeer naar de hoge groeicijfers van enkele jaren geleden valt niet meteen te verwachten. Het Federaal Planbureau ziet het groeipotentieel in ons land van gemiddeld 1,8 procent over de periode 2001-2008 zakken naar 1,3 procent in 2009-2014. Dat is echt wel een groot verschil.

Bovendien zullen heel wat mensen de crisis nu pas aan den lijve gaan ondervinden: de meeste jobs zullen pas in 2010 sneuvelen, want de arbeidsmarkt reageert altijd met een grote vertraging op de conjunctuurcyclus. Bovendien ligt de economische groei volgend jaar nog zo laag, dat van veel vacatures in de bedrijven nog geen sprake zal zijn. Wat de werkloosheid betreft, moet het ergste dus nog komen.

De financieel-economische crisis heeft diepe wonden geslagen en het zal nog jaren duren vooraleer we daarvan hersteld zijn. De grootste bank van ons land, Fortis, is in buitenlandse handen terechtgekomen. De overheid heeft Fortis – terecht – gered omdat ze van cruciaal belang is voor onze economie, maar na de verkoop wil dat ook zeggen dat het beslissingscentrum van die uiterst belangrijke bank niet langer in België ligt. Ook andere bedrijven ontglippen ons nu: Metris bijvoorbeeld, een uniek hoogtechnologisch bedrijf in Leuven, komt waarschijnlijk in Japanse handen terecht. We komen verzwakt en verarmd uit de crisis.

Alle landen staan voor grote uitdagingen: het is zeer de vraag of de bankencrisis al ten einde is, en de financiële sector moet nog verder uitgemest worden. De regeringen moeten een explosie van de overheidsschuld vermijden en zullen moeten saneren. Het zijn ook twee taken die op onze federale en Vlaamse regering wachten: het is niet uitgesloten dat ze de banken nog zullen moeten bijspringen, want de banken zullen nog de terugslag krijgen van bedrijven die in moeilijkheden komen. En alle Belgische overheden samen moeten volgens gouverneur Guy Quaden van de Nationale Bank voor 7 miljard euro bezuinigen op de uitgaven of nieuwe inkomsten vinden, om onherstelbare schade aan de overheidsfinanciën en de economie te vermijden.

Er staan ons nog magere jaren te wachten, met meer uitgaven voor pensioenen en gezondheidszorg. Dat wisten we natuurlijk al langer, maar we hebben er ons ondanks veel mooie woorden niet echt op voorbereid.

Daarom: de eerste lichtpuntjes die je nu kunt ontwaren in de duisternis van de economische crisis, zijn niet alleen minuscuul, ze dreigen ook nog snel te verdwijnen achter de donderwolken van de vergrijzing.

door Ewald Pironet