De muziekliefhebber stond vorige zaterdag voor een dilemma. De Koningin Elisabethwedstrijd of het Eurovisiesongfestival? Xandee of Lionel Lhote? Voorwaar een verscheurende keuze.
‘Een opvallende schaarste aan tenoren’, zo stelde de gespecialiseerde pers vast bij de bekendmaking van de finalisten van de Internationale Muziekwedstrijd Koningin Elisabeth. Minder wereldvreemde zielen wisten maar al te goed hoe dat kwam. Op dat moment maakten de tenoren immers hun borst nat in de Abdi Ipecki Sports Hall in Istanbul, voor de finale van het Eurovisiesongfestival. De gemiddelde boys band bestaat vlot uit drie, vier stuks, zo ben je snel door je voorraad beschikbare tenoren heen.
Dat de twee events niets met elkaar uit te staan hebben, hoor ik u nu zeggen. Dat ze zich tot elkaar verhouden als Ingmar Bergman tot Gaston Berghmans. Nu, voor wie daar een beetje oog voor heeft, liggen de thematische parallellen tussen Het zevende zegel en De paniekzaaiers voor de hand. En als Sergio, de blonde bulderdrang uit Lubbeek, in een interview beweert dat Xandee en hij ‘op een natuurlijke wijze naar elkaar toegevloeid zijn’ – wat wij ons vanuit het standpunt van Xandee liever niet proberen voor te stellen – dan geldt dat eigenlijk net zo goed voor de beide muziekwedstrijden.
Toegegeven, ik verkeerde zaterdagavond in een bevoorrechte positie om daarover te oordelen. Een vriend, gelukkige bezitter van een abonnement op de Vlaamse Opera bovendien, had in zijn flat namelijk een scherm voorzien dat in afmetingen nauwelijks moest onderdoen voor dat op de Grote Markt in Tienen. Daarop kon een select gezelschap van individuen uit de media, de zaken- en artistieke wereld voorzien van vlaggetjes, drank en fijne versnaperingen het wedstrijdverloop in Istanbul volgen. Waarna er nog net op tijd naar de grote zaal van het Paleis voor Schone Kunsten overgeschakeld werd om de bekendmaking van de laureaten van het koninklijke zangconcours bij te wonen. Het spreekt vanzelf dat in ons gezelschap de vaderlandse driekleur het meest prominent aanwezig was. België had die avond dan ook niet minder dan vijf kandidaten in de strijd: drie in Istanbul, van wie twee als huurling voor respectievelijk Nederland en Frankrijk en twee in Brussel, de voornoemde bariton Lionel Lhote en de bas Shadi Torbey. Net als Abou Jahjah een Belg van Libanese afkomst, maar daar hoeft u verder niets achter te zoeken. Het grote aantal Belgische kandidaten zorgde later op de avond trouwens voor de nodige verwarring. Als mijn gelegenheidsbuur, overigens een gewaardeerde medewerker van de Vlaamse Opera, met enerzijds een wimpel en anderzijds een bitterbal op een cocktailprikker zwaaide en ‘Pak ze, maske’ riep, dan was het niet altijd duidelijk of dat tegen Xandee of tegen Torbey was. Is het u trouwens al opgevallen dat zowel Songfestival als Elisabethwedstrijd hoog scoren bij lieve jongens en andere gelijkgezinden? Volgens mij zit dat op hetzelfde gen, de voorliefde voor het allegro vivace en het zwartleren suspensoir van André Vermeulen.
Lillende seks
Maar er zijn nog meer gelijkenissen tussen de twee concours. Neem nu de sympathieke Canvas-seizoenarbeider Fred Brouwers. Duiken Fred en de radiospotjes voor airconditioning op, dan weet een mens dat de zomer eraan komt. Niet dat er een oorzakelijk verband is tussen beide fenomenen. Anderzijds zouden ze daar in het PSK zeker hun voordeel doen met een sponsorcontract met Daikin, want kandidaten en dirigenten dropen zowat van het podium. Maar ik dwaal af. Wat Bart Peeters is voor Eurosong is Fred Brouwers voor de Elisabethwedstrijd: de grote verzoener die bitse commentatoren uit elkaars haar houdt en van elke kandidaat weet dat hij heel erg zijn best heeft gedaan. Bovendien probeert Fred al jaren af te dingen op het al te formele karakter van de wedstrijdconcerten. Zo had hij de eerste finaleavond om z’n street credibility te verhogen een zachtgeel jasje en een blauw ruitenhemd aangetrokken, het geheel opgefleurd met een brede, geelblauw gestreepte das. De outfit van een niet geheel balanszuivere boekhouder op een uitstapje naar de paardenrennen in Sterrebeek. Zijn eerste zaalgast, daarentegen, zag er onberispelijk uit in smoking. Helmut Lotti verkeert beroepshalve wel vaker in Das Land des Lächlen en weet dus dat de mensen zich daar opkleden als ze een stap buiten de deur zetten. Niet toevallig is onze nationale held ook het beste bewijs dat cross-over rendeert. Debuteerde op zesjarige leeftijd bij zijn bompa in de Opera van Gent, nam daar ongevraagd een aria van een sopraan over in de operette Frederika en tiritombaat en now or nevert zich sindsdien all the way to the bank.
De gastcommentatoren bij de Elisabethwedstrijd, dat is een feest op zich. Alleen jammer dat Fred Serge Simonart niet had uitgenodigd. Is kind aan huis bij tenoren als David Bowie en Lou Reed en toch een aangenaam en bescheiden mens gebleven. Maar ook de combinatie Miranda Van Kralingen en Marc Clémeur gaf bijwijlen aardig vuurwerk. Vond de diva een timbre te wollig, dan vond de intendant het te kelig of te metalig. Erna Metdepenningen vond de stem van Lionel Lhote dan weer te vettig. Nog een geluk dat ze niet naar het Songfestival gekeken had, daar stond pas een bende vettigaards bij elkaar. Het grootste verschil met de Elisabethwedstrijd? Meer gel en minder textiel, in een show met een hoog Cirque du Soleil-gehalte. De gigolo van Griekenland werd zowat uitgekleed door zijn dansact en niemand van ons die dat erg vond. Roemenië had een Eva Pauwels-kloon in haar ondergoed afgevaardigd en Polen een metalig timbre in twee strips zwarte latex. België had Roxanne moeten sturen, zoveel was duidelijk. Xandee deed anders haar best. Nog tijdens de repetities wist ze te vertellen dat ze bij het dansen bilspieren gebruikte waarvan ze het bestaan nooit eerder vermoed had. Marc Clémeur zou daar vast een technische uitleg voor hebben. ‘Ze drukt te veel in het lage register’, ik hoor het hem al zeggen. Van de Moldavische mezzo Diana Axentii beweerde hij dat ze poitrineerde, helaas hield ze daarbij al haar kleren aan. Niet dat het er in de opera altijd zo netjes toegaat. Zo’n aria als ‘Prendi, per me sei libero’ uit L’ elisir d’amore van Donizetti of ‘Depuis ce jour où je me suis donnée’ uit Louise van Charpentier, dat is toch pure, lillende seks! En ook bij de commentatoren is de beschaving maar een flinterdun laagje vernis. ‘Ze heeft een krachtige stem en een groot gezicht, net als jij’, zei de gepensioneerde concertzangeres Ria Bollen over een Estlandse sopraan tegen la Van Kralingen. Die bleef zuurzoet glimlachen, maar haar ogen vernauwden zich tot spleetjes. De onderliggende boodschap was zonneklaar: ‘Hollandse troela met uwen dikken ballonnekeskop.’
Nee, buurlanden, daar kun je maar beter aardig voor zijn, zo bleek ook in Istanbul. Zowel daar als in het PSK waren de ex-oostblokkers in de meerderheid. Van de Elisabethwedstrijd verbaast mij dat niets. Of kent u dat televisiespotje van Klara niet, waarin hele volksstammen holwangige Zuidoost-Europeanen aangezet worden tot asiel zoeken in Maaseik? Enfin, om een lang verhaal kort te maken, in Turkije stemden alle ex-communisten voor elkaar. Neighbours, the musical: op vocaal vlak lijken alle etnische geschillen daar ineens opgelost. Oekraïne haalde het, met een ruige lederact die nog het best als ‘Mad Max in de taiga’ omschreven kan worden. België werd voorlaatste. En we hadden nochtans zo goed gescoord bij de bookmakers. Ja, dat kennen we, Hugo Claus kan ervan meepraten. In het PSK werd Shadi Torbey derde. Als we al scoren, dan is het met import; dat die gasten met hun eigen-volk-eerststickers daar een knoop aannaaien. Want had ook Sandra Kim, een Waalse bovendien, geen Italiaanse roots? Het zou nochtans mooi geweest zijn: Xandee en Torbey volgend jaar samen op een podium op de Heizel, als voorproefje voor de openingsceremonie van de Olympische Spelen van 2016. Want die spelen, die komen naar België, we scoren geweldig goed bij de bookmakers.
Linda Asselbergs
Is het u al opgevallen dat zowel Songfestival als Elisabethwedstrijd hoog scoren bij lieve jongens en andere gelijkgezinden?
