Theater over verbondenheid: ‘Eenzamen kosten overheid meer dan het bouwen van ontmoetingsplekken’

© Ilja Keizer
Els Van Steenberghe
Els Van Steenberghe Els Van Steenberghe is theaterrecensent.

Met het Antwerpse theatergezelschap De Nwe Tijd maakt Rebekka de Wit Heimat 3, het derde deel in een reeks over verbondenheid. De repetities startten op YouTube en mondden uit op…

Een bouwplaats, als we de promofoto mogen geloven. Jullie dragen daarop ook veiligheidshelmen. Staan jullie daarmee ook op de planken?

Rebekka de Wit: Heel even. Ons decor is geen échte bouwplaats, maar we zullen wel iets opbouwen, in woord en beeld. Ons stuk begint met een inleiding over Crystal Palace, de exporuimte die in 1851 voor de wereldtentoonstelling in Londen gebouwd werd en in 1936 afbrandde. We vertellen zowel over het gebouw als over de voortvarende tijdgeest waarin het gebouwd werd.

Wie of wat leidde jullie naar Crystal Palace?

De Wit: Een Britse eenzaat. Met onze ploeg – Harald Austbø, Tim David, Suzanne Grotenhuis, Matthias Van de Brul, Freek Vielen en ik – hebben we eerst gebrainstormd over het concept ‘huizen bouwen’. Tijdens een van onze gesprekken luisterden we via YouTube naar To Build a Home van The Cinematic Orchestra. Dat melancholische liedje raakt véél mensen, zo blijkt uit alle berichtjes onder het filmpje. We scrolden door die berichtjes en vonden zo de reactie die de Brit James Wood op 23 november 2016 postte. Hij schrijft dat het slecht met hem gaat omdat zijn beste vriend uit het leven is gestapt. Net voor zijn wanhoopsdaad had die vriend hem enkele keren gebeld. Maar Wood nam niet op. Hij gamede liever.

We spelen geen personages maar staan als onszelf op de scène

Jullie dachten: daar zit een stuk in.

De Wit: We wilden die jongen ontmoeten. We wilden hem vragen waarom hij zijn verhaal net onder dát liedje had geschreven. Dankzij zijn berichtje was het ook kristalhelder waarover dit derde deel van de Heimat-reeks moest gaan. Voor Heimat 1 (2013) interviewden we onze ouders en grootouders in een zoektocht naar het antwoord op levensvragen. Voor Heimat 2 (2016) trokken we naar Groenland om er te praten met wetenschappers en er een requiem voor de smeltende gletsjers te componeren. In Heimat 3 onderzoeken we hoe een huis almaar vaker mensen afzondert in plaats van hen te verbinden, en wat de gevolgen daarvan zijn.

Sneller dan verwacht – we droomden al over een avontuurlijke roadtrip (lacht) – konden we Wood bereiken. Ineens zaten we met z’n zessen in zijn kamertje. Dat tafereel deed me denken aan het boek Job uit de Bijbel, waarin Jobs vrienden rond hem zitten en zwijgen uit respect voor zijn lijden. Mijn vader is dominee, hij had me over Job verteld.

In Heimat 1 en Heimat 2 vormden de beelden die jullie maakten tijdens de ontmoetingen het hart van de voorstelling. Is dat nu ook zo?

De Wit: Nee. Van ons gesprek met Wood laten we een kort stukje zien. Dit keer is niet de film de kern, maar de vertelling in het hier en nu. We spelen geen personages maar staan als onszelf op de scène. Zo bouwen we een tijdlijn van het Crystal Palace naar James Wood. Hij vormt ook het eindpunt van de vooruitgang die in 1851 monter startte maar anno 2018 is uitgemond in een tijd waarin iedereen in z’n eentje onder een glazen stolp lijkt te zitten. Er is een maatschappelijk systeem gecreëerd waarin we almaar minder hoeven aan te raken of ontmoeten. ’t Is niet met een pen te beschrijven hoeveel eenzamen er daardoor zijn. Velen van hen worden ziek. En het geschifte is dat die zieken de overheid méér kosten dan het bouwen en ondersteunen van ontmoetingsplekken, zoals bibliotheken en gemeenschapscentra. Eenzaamheid is peperduur.

Per samenkomst in een theater plegen we anderhalf uur verzet tegen de eenzaamheid. En ja, ook tegen politici die als oplossing voor die chronische kwaal een politiek van uitsluiting voeren.

Heimat 3 is op 3 en 4 augustus in avant-première te zien tijdens Theater Aan Zee te Oostende. Vanaf 18 oktober reist de voorstelling door Vlaanderen. Info: www.denwetijd.be.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content