Hoe vergaat het de groepspraktijken van Geneeskunde voor het Volk nu hun boegbeeld Kris Merckx zijn stethoscoop heeft opgeborgen? De nieuwe generatie artsen laat zich minder in met partijpolitiek, maar het maatschappelijk engagement is gebleven.
‘Waarom zou ik meer moeten verdienen dan mijn buurman die grafdelver is?’ zegt Elly Van Reusel, een arts van 35 jaar die deel uitmaakt van Geneeskunde voor het Volk (GvhV). Als moeder van twee kleine kinderen en huisarts in de groepspraktijk in Hoboken komt ze zeer goed rond met een bruto-inkomen van ongeveer 2500 euro per maand, zegt ze. Dat is het startloon van een voltijdse huisarts bij Geneeskunde voor het Volk.
Jonge huisartsen die vandaag kiezen voor Geneeskunde voor het Volk zijn lang niet noodzakelijk Amadezen. Ze worden vooral aangetrokken door de combinatie huisartsgeneeskunde en maatschappelijk relevant wetenschappelijk onderzoek. En door het vaste inkomen en de vaste uren, hebben ze zowaar een privéleven. ‘Boven-dien heb je geen opstartkosten’, zegt Annelies Lonnée, die overstapte van de spoeddienst van een ziekenhuis naar GvhV in Hoboken. ‘Je stapt zo in een georganiseerde groepspraktijk.’ Haar collega Lise Vandecasteele (26) treedt haar bij: ‘We hebben hier vaste uren – maximaal 40 per week – in een groot praktijkhuis met secretariaat en volledig geïnforma-tiseerde consultatieruimten. Onze patiënten komen op afspraak, en we trekken maximaal 20 minuten uit per consultatie. Huisbezoeken leggen we af met de fiets en wie ’s nachts wachtdienst heeft, kan over een auto beschikken.’
Vandecasteele deed destijds haar huisartsenstage in Hoboken. Ze werkte er graag en is gebleven. Van Reusel was eerder twee jaar actief in een vrouwengezondheidscentrum op de Filipijnen, voor Geneeskunde voor de Derde Wereld, een soort spin-off van Geneeskunde voor het Volk die missies organiseert naar conflictgebieden.
Minder politiek
In tegenstelling tot wat weleens wordt verondersteld, hoef je als huisarts geen lid te zijn van de Partij van de Arbeid (PVDA) om bij GvhV te werken. (zie kader) Al blijkt de oudere generatie vaker politiek actief dan de jongere collega’s. Tegenwoordig ligt de nadruk meer op maatschappelijk engagement, onder het motto ‘recht op gezondheid in een gezonde maatschappij’. ‘Partijlid? Dat maakt helemaal niet uit’, zegt Lonnée. ‘Ik heb nooit druk gevoeld om lid te worden. We zijn één groep.’
Naast de groepspraktijken doet GvhV aan wetenschappelijk onderzoek. ‘Ook ik hou me niet bezig met partijpolitiek, maar ik sta wel volledig achter de principes van Geneeskunde voor het Volk’, zegt Marijke Avonts (29), huisarts in de groepspraktijk in Deurne en onderzoekscoördinator bij GvhV. ‘Ik heb altijd meer willen doen dan alleen maar patiënten zien. Dat kan in een systeem met forfaitaire betaling. Je hebt tijd voor je patiënten én tijd voor wetenschappelijk onderzoek.’
Dat hun wetenschappelijk onderzoek grotendeels de sociale strijd dient, vinden de dokters van Geneeskunde voor het Volk prima. Zo laten ze hun stem horen in het debat over de Oosterweelverbinding. De praktijk in Deurne voerde eerder onderzoek naar de impact van fijn stof op de gezondheid, want Deurne heeft zelf te kampen met verkeersoverlast. Uit een analyse van Marijke Avonts blijkt dat 46 procent van de kinderen tussen de 0 en de 6 jaar die in Deurne zijn ingeschreven minstens één keer een puffer voor astmatische klachten heeft gebruikt. Dat is bijzonder veel. Dat de impact van fijn stof op de gezondheid, met name bij kinderen, niet onderschat mag worden, wordt bevestigd in ander wetenschappelijk onderzoek. ‘Opgroeien in een zone van 500 meter rond een drukke verkeersader vermindert de longcapaciteit met 4 tot 10 procent tegen de leeftijd van 18 jaar’, zegt dokter en PVDA-politicus Dirk Van Duppen uit Deurne. ‘De huidige Ring is in werkelijkheid een snelweg dwars door Antwerpen, aangezien de helft van de bevolking buiten die zogenaamde Ring woont. De Lange Wapperbrug zou het verkeer alleen maar doen toenemen en bedreigt daarmee de gezondheid van minstens 100.000 mensen.’ Om die reden steunen de artsen van Geneeskunde voor het Volk de actiegroepen stRaten-generaal en Ademloos.
‘Als arts heb je een sociale verantwoordelijkheid’, benadrukt Van Duppen (53). ‘Dus voeren wij actie waar nodig om de gezondheid van onze patiënten te verbeteren.’ De artsen putten hun inspiratie uit onrechtvaardige situaties waarmee ze in hun praktijk geconfronteerd worden. Zo was een jonge hartpatiënte van Van Duppen ooit de eerste aanzet tot zijn zogenaamde kiwimodel van de sociale zekerheid, waarbij de beste geneesmiddelen worden uitgekozen en waarop een openbare aanbesteding wordt toegepast om de gunstigste prijs te behalen. ‘Die vrouw was aangewezen op cholesterolverlagende medicijnen en kon die niet betalen omdat haar cholesterolspiegel net te laag was om in aanmerking te komen voor terugbetaling. Je kunt zo’n patiënt dan spek en eieren laten eten voor iedere bloedafname om de cholesterolwaarde een beetje op te drijven. Of je kunt proberen iets aan de betaalbaarheid van die medicijnen te doen.’ Van Duppen vond een interessant systeem in Nieuw-Zeeland, waar het al een vijftiental jaren met succes wordt toegepast.
Geen artsenbezoekers
Artsenbezoekers van de farmaceutische industrie komen er niet in, benadrukt Elly Van Reusel. ‘Die zijn niet objectief. Onafhankelijke artsenbezoekers laten we wel toe, en we lezen vakbladen. Iedere huisarts volgt bijvoorbeeld één of meer publicaties en we informeren elkaar.’ Marijke Avonts: ‘Daarnaast maken we veelvuldig gebruik van de Online On the Spot-methode (OSS), waarbij je online nationale en internationale richtlijnen over medische problemen kunt raadplegen.’ OSS werd in samenwerking met het Centrum voor Evidence Based Medicine (CEBAM) van de K.U.Leuven ontwikkeld en is volledig gratis.
De dokters hier schrijven waar mogelijk generische geneesmiddelen voor en mijden de duurdere merkproducten. Vandecasteele: ‘Dat is niet altijd gemakkelijk. Als een patiënt ontslagen wordt uit een ziekenhuis, gaat hij doorgaans met merk-geneesmiddelen naar huis. Als er goedkopere en even doeltreffende alternatieven zijn, veranderen we de therapie. Maar dat maakt het soms ingewikkeld voor de pa-tiënt.’
DOOR MARLEEN FINOULST
