‘Ik maak me geen zorgen. Ik ben nog altijd heel populair in Gent’

© FOTO'S LIES WILLAERT

Gents burgemeester Daniël Termont vindt dat hij de Optima-zaak goed heeft aangepakt. Hij tilt dan ook niet zo zwaar aan de, naar eigen zeggen, enige inschattingsfouten die hij heeft gemaakt. ‘Drie keer heb ik meegevlogen in het privévliegtuig van Jeroen Piqueur. Meer niet. Ik kan er ook niet aan doen dat journalisten dingen zien die er niet zijn.’

Het is dezer dagen niet eenvoudig om met Daniël Termont (SP.A) een gesprek te beginnen. Toch niet als het wordt opgenomen. Nu de Optima-commissie van de Gentse gemeenteraad heeft besloten dat de burgemeester geen deontologische fouten maakte, wil hij wel over het vermaledijde dossier praten. Maar nog altijd niet van harte. Veel liever weidt hij uit over het voorzitterschap van Eurocities, een belangenvereniging van 135 grote steden, dat hij op 18 november zo goed als zeker zal binnenhalen. ‘Normaal verkoop ik de huid van de beer nooit voor hij geschoten is, maar in dit geval is er maar één beer: ik ben de enige kandidaat’, lacht Termont als hij een stoel bijtrekt in zijn kantoor in het Gentse stadhuis. ‘Bovendien hebben de burgemeesters van een paar grote steden, waaronder Stockholm, me gevraagd om voorzitter te worden. Een hele eer natuurlijk.’

Voor u of voor Gent?

DANIËL TERMONT: Voor allebei. Eurocities vertegenwoordigt 130 miljoen Europeanen en geeft advies aan de Europese Commissie. Nu ontmoet ik al geregeld Europese commissarissen en woon ik belangrijke Europese vergaderingen bij over thema’s als stedenbeleid, klimaat of armoedebestrijding. Met Eurocities kunnen we echt invloed uitoefenen op het Europese beleid.

Is Eurocities louter een lobbygroep of ook een politieke organisatie?

TERMONT: Toen ik tien jaar geleden voor het eerst naar zo’n vergadering ging, was het nog een gezellige vrijetijdsclub waar we een beetje over stedenbeleid praatten. Tegenwoordig nemen we steeds vaker politieke standpunten in. Al is dat niet altijd even gemakkelijk, want er zijn zowel linkse, rechtse als centrumburgemeesters. Vaak houden we er heel verschillende meningen op na. Dat bleek onlangs nog toen de burgemeester van Athene aan de alarmbel trok omdat zijn stad de enorme vluchtelingenstroom niet meer aankan. Daarop heeft een aantal steden de handen in elkaar geslagen. We wisselen informatie uit over het vluchtelingenprobleem en proberen Athene concreet te helpen. Barcelona heeft toegezegd om honderd vluchtelingen over te nemen en in Gent kunnen er dertig terecht. Maar het zal u niet verbazen dat de rechtse burgemeesters daar niet aan meedoen.

Om u beter op Gent te kunnen concentreren wilde u nooit naar het parlement. Maar voor die Europese verplichtingen hebt u wel tijd?

TERMONT: In een parlementszitje kruipt veel meer tijd. Bovendien levert mijn werk op Europees niveau de stad meer op. Als er een nieuw Europees programma wordt opgestart waar geld aan verbonden is, weet ik dat als een van de eersten. Op die manier hebben we al heel wat fondsen binnengehaald. Zopas vernam ik dat we voor drie Gentse projecten 14,5 miljoen euro middelen in de wacht slepen. Nog belangrijker zijn de knowhow en de contacten die ik kan leggen. Onlangs wilde de top van het staalbedrijf ArcelorMittal Gent met een Europese topambtenaar praten over de dumpingprijzen van Chinees staal. Met één telefoontje heb ik een afspraak kunnen regelen.

Wat hebben de Gentenaars daaraan?

TERMONT: Als ArcelorMittal blijft draaien, kunnen duizenden Gentenaars hun job houden. De hele stad vaart wel bij mijn internationale contacten.

De voorbije maanden lag u zwaar onder vuur door uw contacten met Jeroen Piqueur, de oprichter van de ondertussen failliete Optima Bank. Is die episode nu definitief afgesloten?

TERMONT: Ik hoop het. Ondertussen is het duidelijk dat er van alle geruchten niets klopt. Al besef ik natuurlijk dat er altijd iets van zal blijven hangen. Zeker bij mensen die het roddelcircuit geloven of alleen de titel van een krantenartikel lezen. Is er schade aangericht? Zeker. Maar ik maak me geen zorgen. Ik ben nog altijd heel populair in Gent en daar zal de kiezer de enige scheidsrechter zijn.

Vriend en vijand zijn het erover eens dat u de Optima-zaak nogal knullig hebt aangepakt.

TERMONT: Toch zou ik het weer zo doen. (denkt na) Het is ook allemaal heel snel gegaan. Optima ging failliet, iemand noemde mijn naam en plots zat ik midden in een negatieve spiraal die niet meer te stoppen leek.

Zou u opnieuw een onderzoek naar uzelf bestellen?

TERMONT: Zeker. Ik zag geen andere manier om mijn onschuld te bewijzen. In juni stonden de kranten plots vol wilde verhalen: dat ik champagne had zitten drinken op de boot van Piqueur en bemiddeld had toen Optima Ethias wou overnemen. Het hield niet op. Hoe moest ik me daartegen verweren? Weet u nog exact wat u dertien jaar geleden hebt gedaan?

U leek zelfs niet meer te weten of Jeroen Piqueur een vriend van u was of niet.

TERMONT: Van bij het begin heb ik tegen journalisten gezegd dat ik hem kende. Tien jaar lang hebben we samen onderhandeld over de bouw van een nieuw voetbalstadion. Maar dat wil niet zeggen dat hij een goede vriend is. Toen kwamen ze aanzetten met het feit dat ik op Piqueurs huwelijk zou hebben gezegd dat hij ‘geen vriend is, maar een goede vriend’. Heel goed mogelijk, maar uiteindelijk zijn dat maar woorden.

Wie heeft al die verhalen over u verspreid?

TERMONT: Journalisten natuurlijk. Daarom had ik geen zin meer om interviews te geven. Ze luisterden toch niet naar mijn kant van het verhaal. Omdat ik de mensen – en vooral de Gentenaars – rechtstreeks wilde bereiken zonder framing van de media, hebben we een videoboodschap online gezet. Maar dat is blijkbaar niet zo goed overgekomen bij sommige media.

Gelooft u echt dat journalisten moedwillig verhalen over u uit hun duim hebben gezogen?

TERMONT: Ik heb een sterk vermoeden waar ze de mosterd haalden.

Waar dan?

TERMONT: Bij de Gentse oppositie. Het ging duidelijk om een politieke aanval. Wellicht vonden mijn tegenstrevers dat ik te populair was.

Hebt u ooit overwogen om die journalisten voor de rechter te dagen? Zoals de Antwerpse zakenman Joeri Dillen, de voormalige kabinetschef van N-VA- voorzitter en Antwerps burgemeester Bart De Wever, met de nieuwssite Apache heeft gedaan.

TERMONT: Mijn eerste, woedende impuls was om klacht in te dienen. Maar dat zou geen zin gehad hebben. Sinds de Tweede Wereldoorlog zijn er nog maar twee persmisdrijven voor het Hof van Assisen gekomen.

U maakte een videoboodschap, vroeg om een commissie die uw banden met Optima moest onderzoeken en gaf een persconferentie. Maakt niet enkel een kat in het nauw zulke rare sprongen?

TERMONT: Helemaal niet. Voor de zoveelste keer: ik heb alleen inschattingsfouten gemaakt. Tussen 2004 en 2006 heb ik drie keer meegevlogen in een privévliegtuig van Jeroen Piqueur omdat ik zo tijd kon winnen voor mijn werk. Ik kan er ook niets aan doen dat journalisten dingen zien die er niet zijn. Op de boot van Piqueur ben ik in elk geval nooit geweest.

Maar wel op een boot die door Optima werd gehuurd?

TERMONT: Maar nee! Daar gaan we weer. (zucht) Tijdens de MIPIM-vastgoedbeurs in Cannes ben ik alleen aan boord geweest van een boot van de Ghent Development Group. Om de kosten van de beurs te drukken, hadden ze een congresboot gehuurd voor vergaderingen, presentaties en recepties. De hele tijd waren er honderden mensen van wel veertig bedrijven aan boord. Een daarvan was Optima. Toen een collega van jullie me in juni belde met de vraag of er in Cannes ook een boot was, zei ik ja. ‘Dank u wel’, zei die journaliste en zij haakte in. En wat stond er de volgende dag in de krant? ‘Termont was toch op een boot met Piqueur’. Met een foto van een mooie, varende boot erbij. Ze publiceerden zelfs artikels over fuiven in nachtclubs, champagne en Russische callgirls. Maar ik was daar niet bij. Ik werd daar precies nooit voor uitgenodigd. (lacht)

Staat zo’n reis naar een grote vastgoedbeurs in het mondaine Cannes niet haaks op het beeld van de volkse politicus dat u graag van uzelf ophangt?

TERMONT: Wie dat tegenstrijdig vindt, is wereldvreemd. Weet u hoe ik me in Cannes verplaats? Met een fiets die ik uit België laat overkomen om van vergadering naar vergadering te rijden. Maar als mensen Cannes horen, denken ze meteen aan het filmfestival, sterren en glamour. Niet aan een burgemeester die keihard werkt om Gent te promoten bij de 25.000 aanwezigen op een vastgoedbeurs.

Zijn er nog andere dingen die u vroeger hebt gedaan die u vandaag, nu de politieke zeden zijn veranderd, niet meer zou doen?

TERMONT: Hoeveel pagina’s hebt u? (lacht luid)

Zegt u het maar.

TERMONT: In alle eerlijkheid: ik kan niets anders bedenken dan die drie vluchten met Optima. Of is het verkeerd om op uitnodiging van een zakenman naar een voetbalwedstrijd of een concert te gaan kijken? Mag ik geen woordje zeggen op het huwelijksfeest van de zoon of dochter van een bedrijfsleider? Natuurlijk wel. Zulke dingen zal ik blijven doen. Het is mijn taak als burgemeester om contacten met het bedrijfsleven te onderhouden, en dat doe je nu eenmaal niet alleen op officiële vergaderingen. Zelfs Bart De Wever heeft toegegeven dat je die banden nodig hebt om je stad te ontwikkelen. Zolang je er geen persoonlijke gunsten aan verbindt natuurlijk. Nooit zal ik iets regelen in ruil voor zo’n uitnodiging.

U vertelt graag wat u dankzij uw netwerk allemaal voor Gent hebt kunnen regelen. Begrijpt u niet dat sommigen die connecties afdoen als vunzige achterkamertjespolitiek?

TERMONT: Ik zweer op het hoofd van iedereen die ik graag zie dat ik dat uitsluitend in het belang van mijn stad doe. Om mensen samen te brengen en de dingen vooruit te laten gaan. Had ik dat in het verleden niet gedaan, dan hadden we nog altijd geen nieuw voetbalstadion. Om maar een voorbeeld te noemen.

Zal de samenwerking tussen het stadsbestuur en de vastgoedsector niet altijd een heikel punt blijven?

TERMONT: Niet als je correct en eerlijk met architectenbureaus en projectontwikkelaars samenwerkt en hen allemaal op gelijke voet behandelt. Zoals we in Gent doen. Vorige week hadden we op het stadhuis een walking dinner met vierhonderd ondernemers uit de vastgoedsector die over de toekomst van Gent kwamen praten. Wilt u dat ik hen in de toekomst niet meer binnenlaat?

Wij hebben niets te willen. Het valt ons trouwens op dat u vaak over Gent praat alsof het een wereldstad is. Overdrijft u niet een beetje?

TERMONT: Gent is een metropool in zakformaat, zoals de vermaarde stedenconsulent Charles Landry zegt. Volgens hem is Gent geen hoofdstad, maar gedragen we ons wel zo en hebben we alles te bieden wat een hoofdstad te bieden heeft. Bovendien kampen we steeds meer met typisch grootstedelijke problemen. Nogal logisch aangezien er de afgelopen vijftien jaar 30.000 inwoners zijn bijgekomen. Zo’n groei brengt mogelijkheden met zich mee, maar ook grote uitdagingen: al die mensen moeten een job en een huis hebben, hun kinderen moeten naar school en ze moeten medische zorgen krijgen. Geen stedelijk probleem is ons vreemd.

Alleen hebben jullie vooralsnog niet echt last van Syriëstrijders.

TERMONT: Er zijn tot nu toe maar vijf mensen uit Gent naar Syrië vertrokken. Al zijn dat er natuurlijk vijf te veel. Tot mijn grote verbazing werden hier vorige maand een paar mensen opgepakt in het kader van het federale terrorismeonderzoek. Dat ze in onze stad ondergedoken hebben gezeten, betekent dat ze sympathisanten hebben onder de Gentenaars. Daar mogen we niet blind voor zijn. Maar ik ben ervan overtuigd dat de strijd tegen radicalisering alleen kan worden gewonnen op straathoeken, in scholen, boksclubs en jeugdhuizen. Daarom komen er nu 44 politieagenten, buurtwerkers en brugfiguren bij die zich tussen de mensen moeten begeven.

In tegenstelling tot uw Antwerpse collega wilt u geen soldaten in de stad?

TERMONT: Vanuit zijn Vlaams-nationa-listische overtuiging vindt De Wever dat blijkbaar belangrijk. Maar ik ben een socialist. Ik stuur liever agenten en buurtwerkers de straat op.

De Amerikaanse politicoloog Benjamin Barber vindt dat de wereld beter door burgemeesters zou worden geregeerd. Een van de voordelen daarvan is dat lokale politici niet aan partijpolitiek zouden doen.

TERMONT: Ik ben het op veel punten met Barber eens: ik was in september in Den Haag voor de oprichting van zijn Wereldparlement van Burgemeesters. Maar die uitspraak houdt geen steek. Er gaat geen uur voorbij dat ik niet aan politiek doe. Mijn ideologische overtuiging stuurt al mijn keuzen en het beleid dat ik uitteken. En dat geldt voor elke burgemeester.

Dat Antwerpen en Gent zo verschillen komt dus vooral doordat u een socialist bent en De Wever een Vlaams-nationalist?

TERMONT: Natuurlijk. Op elk beleidsdomein zijn er verschillen.

Niet alleen Gent en Antwerpen zitten allesbehalve op dezelfde golflengte: steeds vaker blijken de Vlaamse steden en gemeenten verdeeld te zijn.

TERMONT: Wij zijn het vaker eens dan u denkt. Zo vinden alle centrumsteden dat de federale overheid te ver gaat in het opeisen van lokale politiemensen voor federale opdrachten, zoals het bewaken van de landsgrens in West-Vlaanderen. Ik begrijp natuurlijk dat we door de vluchtelingencrisis en de terreurdreiging uitzonderlijke tijden beleven, maar de situatie wordt zo langzamerhand onhoudbaar. Daarom zullen alle centrumsteden samen een brief sturen naar minister van Binnenlandse Zaken Jan Jambon (N-VA) met de vraag om andere oplossingen te zoeken.

Ook De Wever heeft daar zijn handtekening onder gezet?

TERMONT: Inderdaad. Vergis u niet: over sommige dingen zijn wij het roerend eens.

Waren jullie het maar zo eens geweest over de toekomst van Eandis.

TERMONT: Ik ben blij dat u daarover begint, want dat verhaal wil ik vertellen. Net voor de zomer leek een instap van het Chinese bedrijf State Grid in distributienetbeheerder Eandis de beste optie. Ik was daar ook voor. Tot de staatsveiligheid haar ondertussen beruchte brief verspreidde waarin ze waarschuwde voor de inmenging van een bedrijf dat aan de Chinese communistische partij gelieerd is. Dat deed me twijfelen, en mij niet alleen. Het leek me beter om de beslissing over de instap uit te stellen tot er meer duidelijkheid was. Maar zover is het nooit gekomen, want plots trok Antwerpen de stekker uit de deal met zijn weigering om de fusie van de distributienetbeheerders goed te keuren. Natuurlijk was ik daar niet blij mee. ‘Termont keert zijn kar’, schreven ze in de kranten. Maar dat was helemaal niet zo.

U was net begonnen met het keren van uw kar?

TERMONT: Helemaal niet. Ik wilde alleen afwachten tot de staatsveiligheid meer toelichting kon geven bij die brief.

Uw Leuvense collega en partijgenoot Louis Tobback moest vooral lachen om de brief.

TERMONT: Het kan dat de staatsveiligheid ernaast zat, maar ik wou nog een paar antwoorden. En dan was er nog de onduidelijke houding van de Antwerpenaren. Ik heb hen samen met de andere centrumsteden uitgenodigd om te komen praten, maar ze stuurden hun kat. Dat de Antwerpse N-VA uiteindelijk het roer omgooide, bewijst toch dat mijn voorzichtigheid gegrond was?

Geloofde u echt dat het Antwerpse stadsbestuur zou instemmen met een fusie waardoor haar bewoners hogere tarieven zouden moeten betalen?

TERMONT: Gent heeft vandaag de op een na laagste tarieven van Vlaanderen. Die zouden ook automatisch worden opgetrokken bij de invoering van een eenheidstarief. Maar soms moet je een beetje solidariteit kunnen opbrengen. En als je daar niet toe bereid bent, moet je daar van bij het begin duidelijk over zijn. Maar wat hebben de Antwerpenaren gedaan? In een voetnoot van het fusieakkoord lieten ze opnemen dat de tarieven pas vanaf 2019 mochten worden verhoogd. Na de gemeenteraadsverkiezingen. Omdat de Vlaamse energieregulator VREG eiste dat er meteen een eenheidstarief zou worden ingevoerd, haakte Antwerpen af. Als dat geen plat politiek opportunisme is.

Ook binnen uw partij zat lang niet iedereen op dezelfde lijn: Tobback was voor de deal met de Chinezen, u twijfelde en uw partijvoorzitter John Crombez was uiteindelijk tegen.

TERMONT: Dat was bij alle partijen zo. Zelfs bij de N-VA. Voor John was het vooral vervelend dat er in de Oostendse gemeenteraad, waar hij deel van uitmaakt, over het dossier is gestemd toen de instap van de Chinezen nog de beste keuze leek. John had de instap al goedgekeurd voor de brief van de staatsveiligheid verstuurd werd.

Is dat niet zoals met het handelsakkoord tussen de Europese Unie en Canada (CETA)? Aanvankelijk had bijna niemand bezwaar, maar plots borrelde er enorm veel kritiek op.

TERMONT: Precies. Daardoor zal het niet makkelijk zijn om TTIP, het vrijhandelsakkoord met de Verenigde Staten, tot een goed einde te brengen.

Bent u van plan om Gent tot TTIP-vrije stad uit te roepen zoals andere steden hebben gedaan?

TERMONT: We hebben er heel bewust voor gekozen om dat niet te doen. Als je tegen zo’n akkoord bent, moet je consequent zijn en mag je je niet bemoeien met de invulling ervan. Wij willen aan tafel blijven zitten. Voor een stad als Gent, met een grote haven en veel internationale bedrijven, kan zo’n handelsakkoord heel positief zijn. Maar het moet wel een verstandig akkoord zijn. Daarom zullen we ons met Eurocities verzetten tegen onaanvaardbare passages. Net zoals Waals minister-president Paul Magnette (PS) met CETA heeft gedaan. Dat heb ik ook gezegd tegen Cecilia Malmström, de Europese Commissaris voor Handel. Zij heeft me toevertrouwd dat ze TTIP graag met president Barack Obama wil ondertekenen. Maar dat lijkt me wel heel erg optimistisch aangezien Donald Trump al half januari ingezworen wordt.

Zelf geeft u de fakkel in 2018 door. Wil u niet wat langer burgemeester blijven?

TERMONT: Ik doe dit werk verschrikkelijk graag. Nog altijd. Maar het is een job waar je zeven dagen op zeven mee bezig moet zijn. Al jaren slaap ik met mijn gsm op mijn nachtkastje en dat begint zwaar te wegen. Het is genoeg geweest. Als je op twaalf jaar tijd niet kunt realiseren wat je wilt, ben je geen goede burgemeester.

Is er geen gevaar dat je je onaantastbaar begint te wanen als je te lang aan de macht bent?

TERMONT: Daar zit een grond van waarheid in en het is een van de redenen waarom ik opstap. Het is nooit goed om je vast te klampen aan de macht. Niet voor jezelf en niet voor je stad.

Uw partij zit in Gent al meer dan 27 jaar in de meerderheid. Gwendolyn Rutten, de voorzitster van uw coalitiepartner Open VLD, zei onlangs dat Gent aan een frisse wind toe is.

TERMONT: Als ze goesting heeft om in de oppositie te gaan zitten, zal ik haar niet tegenhouden. Maar wij zijn dat niet van plan. In 2012 hebben we met ons roodgroene kartel een absolute meerderheid behaald. Dat willen we binnen twee jaar overdoen zodat mijn opvolger, Tom Balthazar (SP.A), burgemeester kan worden.

Is een progressief kartel een goede formule voor de rest van Vlaanderen?

TERMONT: Het is niet aan mij om uitspraken te doen over andere steden, maar ik wil mijn partijgenoten oproepen om te proberen overal in Vlaanderen alle linkse partijen te verenigen. Het is cruciaal dat we de mensen tegen de gemeenteraadsverkiezingen een écht links alternatief kunnen bieden. Er is geen tijd te verliezen.

DOOR PETER CASTEELS EN ANN PEUTEMAN, FOTO’S LIES WILLAERT

‘Optima ging failliet, iemand noemde mijn naam en plots zat ik midden in een negatieve spiraal.’

‘Mag ik geen woordje zeggen op het huwelijksfeest van de zoon of dochter van een bedrijfsleider?Natuurlijk wel.’

‘Wat Antwerpen met de Eandis-deal probeerde, was plat politiek opportunisme.’

‘TTIP zou heel positief kunnen zijn voor een havenstad als Gent.’

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content