‘Ik kan alleen maar wachten’

Derwich bij de tent waar hij nu in woont. 'Mijn gevangengenomen vrouw hoopt in de chaos te kunnen ontsnappen.' © SEBASTIAN BACKHAUS

Rond de 3900 Yezidi’s zijn nog altijd gevangen door de IS. Hun vrijlating verloopt via gewapende acties, gevangenenruil of vrijkoopsommen.

Derwich * (43) is een gebroken man. Zijn vrouw en twee dochtertjes werden in augustus 2014 door de IS gevangengenomen in Sinjar. Zelf kon hij ontsnappen, nadat hij zich dagenlang in de bergen had verstopt. Lange tijd hoorde hij niets van zijn gezin. Hij had geen idee of ze dood waren of nog leefden. Inmiddels weet hij waar ze verblijven en wacht hij op de dag dat ze terugkomen. We ontmoeten Derwich in de Iraakse stad Duhok.

‘Na een jaar kreeg ik plots telefoon van mijn vrouw. Ze zat in Syrië, in de stad Deir ez-Zor. Ze leefde nog en onze twee meisjes ook. Maar ze had twee keer moeten trouwen met een andere man van de IS, zei ze. En ze was gedwongen zich te bekeren tot de islam, net als onze dochters. Haar eerste man had haar voor 150 dollar verkocht aan een vriend. Als ze goed voor hem zou zijn, mochten haar kinderen blijven, had haar nieuwe echtgenoot gezegd. Anders werden ze weggestuurd.’

Op een dag was de echtgenoot, een Syrische IS-strijder, naar het front getrokken. Hij kwam nooit meer terug. De vrouw van Derwich bleef achter als weduwe, met haar twee dochters. Omdat ze moslima was, liet de IS haar met rust. ‘Maar dat betekende niet dat ze kon gaan en staan waar ze wilde. Ze mocht de stad niet verlaten. Ze had wel de vrijheid om een simpele telefoon te kopen. Tijdens ons eerste gesprek hebben we gehuild. Minutenlang.

‘Ik was zo wanhopig dat ik iemand heb betaald om mijn gezin terug te halen. 5000 dollar. De man raakte tot aan haar woning. Hij wachtte tot de gebedstijd begon en alle mannen in de buurt in de moskee waren. Op dat moment klopte hij aan. Hij filmde mijn vrouw en dochters en sprak met hen af dat ze de volgende morgen met hem mee zouden gaan. Maar ze kwamen niet. Iemand had gezien dat mijn contact aan de deur van mijn vrouw had gestaan. Mijn contact was gevolgd en werd onthoofd. Mijn vrouw werd gestraft met slagen tot ze berouw toonde.’

Maanden later stuurde Derwich opnieuw iemand naar Syrië om zijn gezin terug te brengen. Ook deze man raakte tot bij het huis van Derwichs vrouw. Maar het bleek te riskant om het gezin mee te nemen. De man keerde terug met alleen wat videobeelden van de vrouw en dochters. Derwich had hem 10.000 dollar betaald. ‘Die waren op, zei de man. Ik had de video’s als bewijs dat hij inderdaad tot bij mijn gezin was geraakt. Maar intussen zaten zij nog daar en was ik mijn geld kwijt. Nu weet ik niet wat ik nog moet doen. Geld heb ik niet meer. Ik kan alleen wachten. Mijn vrouw belt me regelmatig. Daar klamp ik me aan vast. Maar het is een ondraaglijke gedachte dat ze daar zit, samen met mijn kinderen. Laatst sprak ik mijn dochtertje door de telefoon. Ze is vier jaar. ‘Ken je me?’ vroeg ik. ‘Ja. Je bent mijn vader’, zei ze. ‘Ook toen huilden we. Allebei.

‘Mijn vrouw is doodsbang voor de bombardementen van de coalitie. Maar ze hoopt op een dag van de chaos gebruik te kunnen maken om te ontsnappen. Op die dag wachten we. Maar ik wil er niet aan denken hoe lang het nog kan duren.’

Zeki Shengal is coördinator van de Yezidische gemeenschap. Vanuit Shingal behartigt hij de belangen van zijn volksgenoten. “Een klein aantal mensen houdt zich bezig met de bevrijding van onze vrouwen en kinderen. Gemiddeld kost het tussen de 20.000 en 30.000 dollar per persoon om iemand vrij te kopen van de IS. Behalve losgeld, komen onze mensen ook vrij tijdens aanvallen van de PKK en YPG. De derde manier om mensen te bevrijden, is gevangenenruil. Een van onze dorpsgenoten heeft onlangs 52 mensen kunnen bevrijden. Hij is er zeven maanden mee bezig geweest. Het ging om zeven vrouwen, de rest waren allemaal kinderen. Ze zijn geruild voor twee gevangenen van de IS. De eerste was een belangrijke administratief medewerker van de stad Raqqa, de tweede was een vrouw. Ze is belangrijk voor de IS omdat ze waardevol is als rekruteerder. Ze heeft al vijf echtgenoten versleten en die allemaal zover gekregen dat ze zich opbliezen voor het kalifaat. De zwarte weduwe van de IS noemen wij haar. Toen de kinderen en vrouwen vrijkwamen, was de vreugde enorm. Maar ik zal de bleke gezichtjes van de kinderen nooit vergeten. Je zag dat ze al die tijd in kelders hadden gezeten en geen zon hadden gezien.’

*Sommige namen en plaatsnamen zijn ter bescherming veranderd.

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content