Halen de regering-Michel en president Trump dezelfde truc uit? Beiden verlagen de belastingen en slaan daarmee een gat in de begroting. Het einddoel is een minimale overheid, denken sommigen. Werkelijk?
Zou het een hobby van de regering-Michel zijn: kraters slaan in de schatkist? De taxshift – de verschuiving van de belastingen op arbeid naar consumptie, milieuvervuiling en vermogen – mocht niets kosten, maar er is een tekort van pakweg 5 miljard euro. De vennootschapsbelasting werd verlaagd en ook dat moest ‘budgetneutraal’ zijn, maar deze week komt de Nationale Bank met berekeningen over de budgettaire impact ervan, en er wordt gevreesd dat ook deze hervorming veel geld zal kosten.
Iets soortgelijks zien we aan de andere kant van de grote plas. In de VS boekte president Donald Trump de voorbije week een eerste grote overwinning met de goedkeuring van een grootschalige belastingverlagingen voor bedrijven en gezinnen. Ze zouden de komende jaren een belastingcadeau van zo’n 1500 miljard dollar krijgen, maar vooral de rijken zullen ervan profiteren. Deze belastingverlaging zal de volgende tien jaar een put van 1000 miljard dollar in de Amerikaanse schatkist slaan.
Zou het een hobby van de regering-Michel zijn: kraters slaan in de schatkist?
Bij ons en in Amerika worden de belastingverlagingen door de bewindvoerders op een vergelijkbare manier verantwoord. In België lagen de lasten op arbeid en vennootschapsbelastingen heel hoog, waarmee we onszelf uit de markt prijsden. Met de taxshift en de verlaging van de vennootschapsbelasting rekent de regering-Michel op meer jobs en een hogere economische groei. Dat betekent meer belastinginkomsten en minder overheidsuitgaven aan bijvoorbeeld werklozen. Trump is er op zijn beurt zeker van dat zijn belastingverlaging voor meer groei zal zorgen, en dat bedrijven zullen terugkeren naar de VS. Zowel in België als in Amerika zijn de politieke leiders ervan overtuigd dat de belastingverlagingen zichzelf mettertijd zullen terugverdienen. Niet iedereen is daar zo zeker van.
Nog een parallel tussen België en de VS is de hoge schuldgraad. In ons land bedraagt die 103 procent van het bruto binnenlands product, in de VS volgens het Internationaal Monetair Fonds 108 procent. De gaten die de belastingverlagingen in de begrotingen slaan, wegen op die schuld. En niemand ziet die hoge schulden nog graag oplopen, want ze tasten het vertrouwen aan. En als de rente straks stijgt, verdwijnt er steeds meer belastinggeld naar de afbetaling van die schuld. Ingrijpende maatregelen om de schuld te drukken worden onvermijdelijk.
In de VS wordt daarom druk gespeculeerd dat het door de Republikeinen gedomineerde Congres zal bezuinigen op sociale programma’s. Sommigen spreken van een bewuste strategie: verlaag de belastingen zodat je geen andere keus meer hebt dan te bezuinigen. Die strategie werd in de jaren zeventig bedacht door de conservatieven, en staat bekend als ‘starve the beast’, honger het beest (de staat) uit. Zo moet de droom van heel wat Republikeinen werkelijkheid worden: een minimale overheid.
No pain, no gain’ is iets helemaal anders dan ‘starve the beast’.
Volgens de vakbonden en de linkse oppositie volgt de centrumrechtse coalitie in ons land dezelfde ‘honger het beest uit’-strategie: ze voert belastingverlaging door die de overheid geld kosten, zodat er wel bezuinigd zal moeten worden op de overheidsuitgaven. Werkelijk? De overheidsfinanciën zijn onder de regering-Michel in alvast verbeterd. Niet zoveel als de regering zelf had beloofd, en het had ook meer kunnen zijn, maar het structurele tekort (dat losstaat van de goede conjunctuur) is sinds het begin van de regeerperiode gehalveerd van 2,9 tot 1,5 procent. De schuldgraad daalde van bijna 107 procent naar 103 procent. Er wordt voorspeld dat die trend de volgende jaren aanhoudt. Dat is niet echt ‘het beest uithongeren’, toch?
Daarbij komt dat de belastingdruk van alle OESO-landen in België het hoogst ligt. Dat een Belgische regering de belastingen verlaagt, is dan ook niet zo vreemd. Tegelijkertijd bedragen onze primaire overheidsuitgaven (dus zonder interestbetalingen) 50 procent van het bbp. Daarmee behoren we tot de Europese top. Uit internationale vergelijkingen blijkt bovendien dat die uitgaven niet efficiënt gebeuren. Als we kijken naar andere landen kunnen we dus snoeien in de overheidsuitgaven en moeten we ze in ieder geval efficiënter aanwenden. Dat is niet altijd makkelijk en gaat gepaard met verzet, maar ‘no pain, no gain’ is iets helemaal anders dan ‘starve the beast’.
Dat de regering-Michel een ‘honger het beest uit’-strategie zou voeren om vervolgens de overheid te kunnen uitkleden, lijkt overtrokken. Het beest kan en moet wel fitter worden.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
