Het pensioendebat woedt heviger dan ooit. Kim De Witte, pensioenspecialist van de PVDA, ziet vooral veel bangmakerij.
Kim De Witte doceert pensioenrecht aan de KU Leuven en trekt de PVDA-lijst in Hasselt voor de gemeenteraadsverkiezingen van 14 oktober. In zijn boek De grote pensioenroof legt hij uit waarom ons pensioensysteem zich hopeloos vastrijdt én hoe het anders kan.
‘De grote pensioenroof’ is niet meteen een geruststellende titel.
Kim DE WITTE: Ik denk dat mensen op twee niveaus beroofd worden. Er is de toenemende druk om privé te sparen voor je pensioen. Onze wettelijke pensioenen worden afgebouwd en pensioensparen wordt een enorme markt waar massaal veel geld in de zakken van pensioenfondsen en verzekeringsmaatschappijen verdwijnt. Daarnaast worden een aantal mensen ook beroofd door de sterke verhoging van de pensioenleeftijd. Ja, we leven gemiddeld langer, maar die levensverwachting in goede gezondheid is niet voor iedereen in elk beroep gelijk. Een hele groep mensen wordt beroofd van hun recht op rust en vrijheid aan het einde van hun leven.
Er verdwijnt massaal veel geld in de zakken van pensioenfondsen en verzekeringsmaatschappijen .
Wat is er tegen sparen voor een appeltje voor de dorst?
DE WITTE: Uiteraard hebben mensen groot gelijk dat ze sparen, maar wie kan er sparen? Mensen met financiële marge en dat zijn er minder dan je denkt. Mijn punt is dat we de wettelijke pensioenen kunnen verhogen als we dat willen. Dat is zelfs de enige manier om armoede bij ouderen op te lossen. Om amper 60 procent van het gemiddelde loon als pensioen te krijgen, moet je in België 45 jaar gewerkt hebben. Wie haalt dat nog? Bijna niemand. Wie geen zogenaamde volledige carrière heeft, zit daarmee per definitie tegen of zelfs onder de armoedegrens.
Zorg voor een pensioen van 75 procent van het loon en minimum 1500 euro en dan verdwijnt meteen de noodzaak om je ook nog eens privé te verzekeren. Dat zou ongeveer 1,6 miljard kosten, een half procent van ons bbp. Wel, de taxshift voor bedrijven kost elk jaar 4 miljard. Het geld is er.
De overheidskas staat wel 105 procent in het rood.
DE WITTE: We geven 8 miljard uit aan bedrijfswagens. Het Planbureau berekende dat we jaarlijks ook 16 miljard spenderen aan allerlei subsidies en fiscale cadeaus voor grote bedrijven. De fiscale fraude en belastingontwijking zou oplopen tot 30 miljard. Wel, pak dat allemaal aan en een degelijk wettelijk pensioen voor iedereen is meer dan betaalbaar.
In Oostenrijk bedraagt het wettelijk pensioen gemiddeld 1820 euro, 80 procent van het gemiddelde loon. De economie van dat land verschilt niet zo veel van België.
Ondertussen zit de discussie over de zware beroepen helemaal klem.
DE WITTE: Er zijn veel zware beroepen, maar ik zou er geen definitie op plakken. We weten perfect in welke beroepen je statistisch minder gezonde levensjaren hebt en minder lang leeft. Een bandwerker in de autosector heeft minder gezonde levensjaren voor de boeg dan een bankbediende. Houd daar rekening mee bij mensen die wat vroeger met pensioen willen.
Ik bepleit ook dat wie vroeg is beginnen te werken, vanaf zijn zestien, zeventien of achttien jaar, vervroegd met pensioen moet kunnen, na veertig jaar werk. Dan heb je die discussie over zware beroepen niet nodig.
Lees op Knack.be/pensioenroof een fragment uit het boek van Kim De Witte
