Maakte de topman van Belgacom zich in 2005 schuldig aan handel met voorkennis? De zaak-Didier Bellens is de zoveelste die de indruk wekt dat de Belgische wet geen greep krijgt op de materie.
Handel met voorkennis betekent dat iemand op de beurs winst maakt (of verlies vermijdt) door gebruik te maken van informatie waarover hij als enige beschikt. In het geval van Didier Bellens gaat het om Telindus. In 2005 bracht Belgacom een bod uit op Telindus, wat de koers van dat aandeel aanzienlijk deed stijgen. Meteen nadat de beslissing om het bod uit te brengen genomen was – en vóór het publiek dat wist – zou Bellens een fors pakket aandelen Telindus hebben gekocht, tegen 10,50 euro per stuk. Omdat Belgacom moest opbieden tegen een andere gegadigde, bedroeg de overnameprijs uiteindelijk 16,5 euro. Afhankelijk van de grootte van zijn pakket – daarover spreken de berichten elkaar tegen – zou Bellens de andere aandeelhouders op die manier 150.000 tot 300.000 euro ontfutseld hebben. Waarbij overigens niet het ontfutselen strafbaar is, maar wel het gebruik van de bevoorrechte informatie.
Alleen is niet altijd zo helder wat ‘bevoorrechte informatie’ is en wat niet. Het spreekt vanzelf dat topmanagers en bestuursleden van een onderneming per definitie beter geïnformeerd zijn over het wel en wee van hun eigen bedrijf dan het publiek. Toch zijn juist zij ook belangrijke aandeelhouders, en mogen ze hun positie uiteraard af en toe aanpassen. In die zin kun je spreken van een legale en een illegale vorm van handel met voorkennis. Om te kunnen vervolgen, moet de toezichthouder of het parket kunnen hardmaken dat er op een heel concreet moment gehandeld is op grond van een heel concreet gegeven en in de wetenschap dat dat gegeven de koers zou beïnvloeden. De betrokkene moet als het ware betrapt worden met zijn hand in de kassa.
In de praktijk blijkt dat bijzonder moeilijk te zijn. Hoe bewijs je bijvoorbeeld dat echtgenoten in een bepaald geval iets tegen elkaar gezegd hebben? In ons land worden mensen nooit voor een rechtbank veroordeeld voor handel met voorkennis. Een poos geleden heeft de wetgever daarom een grotere ruimte gecreëerd voor de toezichthouder, de Commissie voor het Bank-, Financie- en Assurantiewezen, om een administratief onderzoek te voeren en ook administratieve sancties op te leggen. Die procedure zou meer kans op slagen hebben omdat ze discreter verloopt – maar dat betekent ook dat we minder weten over de zaken die onderzocht worden. Toch zijn er van de CBFA enkele veroordelingen bekend rond onrechtmatige handel in UCB, Sapec en Ubizen.
Blijft de vraag waarom het in de Verenigde Staten vaak wel lukt om straffen uit te spreken. Ondanks haar bekendheid en charisma mocht de Amerikaanse zakenmagnaat en lifestyle-icoon Martha Stewart vijf maanden brommen, niet vanwege de voorkennis – die viel niet te bewijzen – maar omdat duidelijk was dat ze tegenover de speurders gelogen had en het onderzoek had gedwarsboomd. Misschien moet justitie hier gewoon wat inventiever zijn.
Luc Baltussen
