Mensenrechtenexpert Patrick Vandelanotte: ‘Het M-decreet is inclusie-light’

‘Het buitengewoon onderwijs wil jonge mensen klaar maken voor de maatschappij door ze ervan te isoleren’, stelt Patrick Vandelanotte van mensenrechtenorganisatie GRIP.

Mijn kind met een autismespectrumstoornis heeft het moeilijk met de prikkels op school. Moeten scholen in het kader van het M-decreet in een prikkelarme opvang voorzien? (Sofie De Bruyne, Tienen)

Patrick Vandelanotte: Het M-decreet verwacht van scholen dat ze een zorgcontinuüm uitbouwen voor alle leerlingen. Scholen moeten alle haalbare, redelijke aanpassingen doen waardoor kinderen een goede leeromgeving krijgen. Het klopt dat leerlingen met een autismespectrumstoornis het vaak moeilijk hebben met de verwerking van prikkels, en dus moet een school in een prikkelarme omgeving voorzien als dat haalbaar is. Dat kan ze doen in het kader van haar algemene zorg beleid of op maat van het specifieke kind.

Het Vlaamse buitengewoon onderwijs is erg goed. Waarom mogen kinderen daar niet naartoe blijven gaan? (Marianne Van Durme, Aartselaar)

Vandelanotte: Ik begrijp dat veel ouders ongerust zijn. Ze zijn erg tevreden over het buitengewoon onderwijs of vrezen dat hun kind geen zorg op maat zal krijgen in het gewone onderwijs. Toch zal het buitengewoon onderwijs overbodig worden als we een kwalitatief, inclusief onderwijs uitbouwen. Dat betekent dat alle kinderen de ondersteuning en specifieke zorg zullen krijgen die ze nodig hebben in het gewoon onderwijs.

Natuurlijk zal dat niet van vandaag op morgen gerealiseerd worden. Het zou erg onrechtvaardig zijn om kinderen uit het buitengewoon onderwijs te verplichten naar het gewone onderwijs te gaan als er geen garanties zijn op kwaliteitsvol onderwijs. Maar het VN-verdrag over de Rechten van Personen met een Handicap verwacht een inclusief onderwijssysteem. Het buitengewoon onderwijs zal dus op termijn verdwijnen. Op dat vlak is het M-decreet ontoereikend, omdat er geen duidelijk plan is om een echt inclusief onderwijs te realiseren. Het M-decreet is bij wijze van spreken inclusie-light.

Door het M-decreet moeten leerkrachten in het gewoon onderwijs kinderen met een zorgnood opvangen. Hebben ze daar wel voldoende kennis en middelen voor? (Bob Van Rompaey)

Vandelanotte: Vlaamse klassen zijn vandaag heel divers. Daardoor verandert het beroep van de leerkracht. Die evolutie is al lang bezig en ligt niet enkel aan het M-decreet, dat vaak met alle zonden overladen wordt. Een leerkracht moet geen encyclopedische kennis hebben van elke leerstoornis, maar hij moet wel bereid zijn om te zoeken naar manieren om met de verhoogde diversiteit om te gaan. Dat kan door veel te differentiëren maar ook door een warme sfeer in de klas te creëren. Door het M-decreet moeten leerkrachten meer samenwerken met collega’s, de zorgcoördinator, CLB-medewerkers, ouders en persoonlijke assistenten. Dat teamwork kan enkel vlot verlopen als er de nodige middelen zijn. Daar knelt het schoentje, waardoor leerkrachten vaak het gevoel hebben dat ze er alleen voor staan.

Moeten hoogbegaafde kinderen dankzij het M-decreet ook extra ondersteuning krijgen? (Saar Van Asten, Booischot)

Vandelanotte: Leerlingen met een hoge begaafdheid kunnen specifieke onderwijsbehoeften hebben. Een school moet, in zoverre dat haalbaar is, aanpassingen doen om aan hun noden te voldoen.

VRAAG VAN DE WEEK

Schept het inclusief onderwijs bij de ouders van een kind met een beperking geen valse toekomstverwachtingen? (Franky Standaert, Westende)

Vandelanotte: Inclusief onderwijs is geen geïsoleerd fenomeen. Het is een onderdeel van een totale ommezwaai, waarbij mensen met een handicap volledig moeten kunnen participeren in de maatschappij. Als we er niet in slagen dat te realiseren, schept het inclusief onderwijs inderdaad foute verwachtingen. Het buitengewoon onderwijs werkt volgens een vreemde logica: we willen jonge mensen klaar maken voor de maatschappij door ze ervan te isoleren. Dankzij het inclusief onderwijs leren kinderen met een beperking net hoe ze moeten functioneren in de maatschappij.