JA

De drie tracés die Arup/Sum onderzocht (Horvath, Lange Wapper, stRaten-generaal) scoorden qua uitstoot van fijn stof ongeveer even hoog. Correct?

Het studiebureau Arup/Sum maakte een simulatie van de verkeerssituatie en de uitstoot van fijn stof volgens de drie tracés. Het ging daarbij uit van een theoretische verbetering van de uitstoot van vrachtwagens en personenwagens zoals die in 2020 wordt verwacht. Maar we weten allemaal dat er tussen droom en daad praktische bezwaren staan, dus of die aanname verantwoord is, is nog maar de vraag.

Uit de simulatie bleek dat er bij de drie tracés minder fijn stof in de lucht zou komen dan vandaag. Technologisch is het echter perfect mogelijk om tunnelmonden af te zuigen zodat een tunneltracé leidt tot minder fijn stof. Met die mogelijkheid heeft de studie geen rekening gehouden. Omdat de globale uitstoot volgens het onderzoek daalt, beschouwen de BAM en de Vlaamse regering het fijnstofprobleem nu als opgelost.

Terwijl de verbetering, zelfs als de simulatie klopt, nog onvoldoende is?

Zonder twijfel. Met de richtlijn over luchtkwaliteit streeft de EU naar een uitstoot van maximaal 20 microgram fijn stof per kubieke meter tegen 2015. Dat is nog altijd buitengewoon en ongezond hoog. De Wereldgezondheidsorganisatie zet de norm nu al op 10 microgram, in Californië is de wettelijke norm 12.

Onze bestuurders zouden op Vlaams niveau hun verantwoordelijkheid moeten opnemen. Volgens onderzoek van de Europese Commissie veroorzaakt fijn stof in Europa jaarlijks 50.000 hartinfarcten en 350.000 doden, samengeteld 400.000 slachtoffers. Rekening houdend met de bevolkingsaantallen zou dat in België neerkomen op 4 à 5000 slachtoffers per jaar. Maar wat blijkt? Doordat Vlaanderen eigenlijk één groot verkeersknooppunt is, zijn het er in werkelijk-heid driemaal zoveel. Het debat gesloten verklaren, is dus totaal onverantwoord.

U beschouwt de discussie over fijn stof als gesloten. Is het probleem daarmee van de baan?

De discussie over fijn stof is belangrijk, maar het is oneerlijk om ze te linken aan de Oosterweelverbinding. De studie van Arup/Sum stelt uitdrukkelijk dat milieu en gezondheid gebaat zijn bij een sluiting van de Antwerpse ringweg, en dat er wat dat betreft geen onderscheid is tussen de drie verschillende tracés.

De studie hield geen rekening met de mogelijkheid om tunnels af te zuigen, wat een vermindering van fijn stof zou betekenen.

Ook dan moet dat fijn stof ergens naartoe. In de hele wereld zijn er maar twee landen die zulke afzuigsystemen gebruiken: Japan en Noorwegen. Omdat de afzuiginstallaties zo energieverslindend zijn, blijkt het positieve effect ervan volledig weg te vallen. Daarom worden ze slechts op bepaalde tijdstippen ingeschakeld, tijdens de spitsuren, of als de norm overschreden wordt.

Dat zou toch ook in Antwerpen kunnen?

Men schermt met die afzuigsystemen als zouden die dé oplossing zijn. Dat is niet zo. Uit een studie van de Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek – door de BAM besteld en betaald, dat klopt – bleek overigens dat fijn stof een probleem is dat je niet geïsoleerd kunt bekijken. Het is een grensoverschrijdend probleem dat we Europees moeten aanpakken. Ook de landbouw en scheepvaart produceren fijn stof. De EU en Vlaanderen pakken het probleem aan de bron aan, met een verwachte daling van meer dan 25 procent tegen 2015.

Fijn stof maakt in Vlaanderen relatief meer slachtoffers dan elders in Europa. Zou Vlaanderen dan niet beter een strengere norm hanteren dan de Europese?

Die vraag is politiek van aard. Het beleid heeft voor de ontwikkeling van de haven gekozen, met alle positieve gevolgen die daaraan verbonden zijn. Ik denk niet dat het voor Vlaanderen een oplossing zou zijn om als enige een strengere norm te hanteren.

Op 12 mei organiseert Ademloos een debat, om 20 u. in zaal Horta in Antwerpen. Meer info en inschrijven: www.ademloos.be

NEE

De drie tracés die Arup/Sum onderzocht (Horvath, Lange Wapper, stRaten-generaal) scoorden qua uitstoot van fijn stof ongeveer even hoog. Correct?

Het studiebureau Arup/Sum maakte een simulatie van de verkeerssituatie en de uitstoot van fijn stof volgens de drie tracés. Het ging daarbij uit van een theoretische verbetering van de uitstoot van vrachtwagens en personenwagens zoals die in 2020 wordt verwacht. Maar we weten allemaal dat er tussen droom en daad praktische bezwaren staan, dus of die aanname verantwoord is, is nog maar de vraag.

Uit de simulatie bleek dat er bij de drie tracés minder fijn stof in de lucht zou komen dan vandaag. Technologisch is het echter perfect mogelijk om tunnelmonden af te zuigen zodat een tunneltracé leidt tot minder fijn stof. Met die mogelijkheid heeft de studie geen rekening gehouden. Omdat de globale uitstoot volgens het onderzoek daalt, beschouwen de BAM en de Vlaamse regering het fijnstofprobleem nu als opgelost.

Terwijl de verbetering, zelfs als de simulatie klopt, nog onvoldoende is?

Zonder twijfel. Met de richtlijn over luchtkwaliteit streeft de EU naar een uitstoot van maximaal 20 microgram fijn stof per kubieke meter tegen 2015. Dat is nog altijd buitengewoon en ongezond hoog. De Wereldgezondheidsorganisatie zet de norm nu al op 10 microgram, in Californië is de wettelijke norm 12.

Onze bestuurders zouden op Vlaams niveau hun verantwoordelijkheid moeten opnemen. Volgens onderzoek van de Europese Commissie veroorzaakt fijn stof in Europa jaarlijks 50.000 hartinfarcten en 350.000 doden, samengeteld 400.000 slachtoffers. Rekening houdend met de bevolkingsaantallen zou dat in België neerkomen op 4 à 5000 slachtoffers per jaar. Maar wat blijkt? Doordat Vlaanderen eigenlijk één groot verkeersknooppunt is, zijn het er in werkelijk-heid driemaal zoveel. Het debat gesloten verklaren, is dus totaal onverantwoord.

U beschouwt de discussie over fijn stof als gesloten. Is het probleem daarmee van de baan?

De discussie over fijn stof is belangrijk, maar het is oneerlijk om ze te linken aan de Oosterweelverbinding. De studie van Arup/Sum stelt uitdrukkelijk dat milieu en gezondheid gebaat zijn bij een sluiting van de Antwerpse ringweg, en dat er wat dat betreft geen onderscheid is tussen de drie verschillende tracés.

De studie hield geen rekening met de mogelijkheid om tunnels af te zuigen, wat een vermindering van fijn stof zou betekenen.

Ook dan moet dat fijn stof ergens naartoe. In de hele wereld zijn er maar twee landen die zulke afzuigsystemen gebruiken: Japan en Noorwegen. Omdat de afzuiginstallaties zo energieverslindend zijn, blijkt het positieve effect ervan volledig weg te vallen. Daarom worden ze slechts op bepaalde tijdstippen ingeschakeld, tijdens de spitsuren, of als de norm overschreden wordt.

Dat zou toch ook in Antwerpen kunnen?

Men schermt met die afzuigsystemen als zouden die dé oplossing zijn. Dat is niet zo. Uit een studie van de Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek – door de BAM besteld en betaald, dat klopt – bleek overigens dat fijn stof een probleem is dat je niet geïsoleerd kunt bekijken. Het is een grensoverschrijdend probleem dat we Europees moeten aanpakken. Ook de landbouw en scheepvaart produceren fijn stof. De EU en Vlaanderen pakken het probleem aan de bron aan, met een verwachte daling van meer dan 25 procent tegen 2015.

Fijn stof maakt in Vlaanderen relatief meer slachtoffers dan elders in Europa. Zou Vlaanderen dan niet beter een strengere norm hanteren dan de Europese?

Die vraag is politiek van aard. Het beleid heeft voor de ontwikkeling van de haven gekozen, met alle positieve gevolgen die daaraan verbonden zijn. Ik denk niet dat het voor Vlaanderen een oplossing zou zijn om als enige een strengere norm te hanteren.

Op 12 mei organiseert Ademloos een debat, om 20 u. in zaal Horta in Antwerpen. Meer info en inschrijven: www.ademloos.be

opgetekend door jan jagers

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content