Ook in de Lage Landen beroert de opwarming van de aarde flink de gemoederen. Op 8 juli pakte de site brusselnieuws.be uit met een kaart van hoe Europa er zou uitzien indien het volledige poolijs zou smelten. Een hypothetische denkoefening, zeggen ze, want ze denken niet dat het ooit zover zal komen. Toch vinden ze het resultaat best intrigerend: ‘Het grootste deel van Vlaanderen zou in zee verdwijnen en Brussel zou aan de kust liggen.’

Als bron gebruikt de site brusselnieuws.be een kaart van National Geographic. Op de site van dat magazine staat ook een prachtige interactieve versie, met als titel Rising Seas: If All the Ice Melted. De kaart van National Geographic wil de lezers op een wetenschappelijk verantwoorde manier tonen wat de impact op de aarde en het klimaat zou zijn wanneer al het ijs zou smelten. Het zeeniveau zou dan 66 meter stijgen en er zouden nieuwe kustlijnen ontstaan. Op de simulatie liggen Amsterdam, Kopenhagen en Londen onder water, terwijl Brussel aan de kust ligt.

De Nederlandse professor polaire meteorologie Michiel van den Broeke (Institute for Marine and Atmospheric Research Utrecht) zegt dat de meeste wetenschappers het erover eens zijn dat de zeespiegel gemiddeld met 66 meter zou stijgen, mocht al het ijs smelten. ‘Maar men is het niet eens over het idee dat al het ijs zal smelten, en ook niet over hoe snel. Je kunt wel berekenen hoeveel de zeespiegel zou stijgen als Antarctica, Groenland en de gletsjers zouden smelten.’ Maar dat is theorie. ‘Want de Oost-Antarctische ijskap is simpelweg te koud om te smelten binnen afzienbare tijd.’ Toch vindt hij de kaart van National Geographic een juiste denkoefening. ‘Ze gebruiken de beste beschikbare data en ze hebben gerenommeerde wetenschappers geconsulteerd.’

Een van die adviseurs is glacioloog Philippe Huybrechts (VUB), die ook lid is van het Internationaal Klimaatpanel. ‘Er is maanden gewerkt om een zo accuraat mogelijk beeld te schetsen’, zegt hij. ‘We hebben een nieuw zeeniveau op 66 meter hoogte gelegd. In dat geval zou heel Vlaanderen onderlopen, zoals zestig miljoen jaar geleden. Brussel zou aan de kust liggen, of tenminste de hoogste delen. Er zijn ook plaatsen in Brussel die maar 25 meter boven zeeniveau liggen en dus zouden onderstromen. Het plateau van Ukkel ligt op 100 meter hoogte en zou dus boven zeeniveau blijven.’

Om de kaart helder te houden, zijn effecten zoals regionale stijgingsverschillen en menselijke ingrepen zoals dijken niet meegerekend. ‘De stijging van de zeespiegel is niet overal hetzelfde; die 66 meter is een gemiddelde. Maar als je de genoemde effecten toch mee in rekening zou brengen, zou dat de nieuwe kaart van Europa nauwelijks veranderen.’

Ook professor Van den Broeke wijst op regionale verschillen. ‘Massa’s trekken elkaar aan, dus ook het ijs en het zeewater. Als een ijskap smelt, verliest ze haar aantrekkingskracht en kan de zeespiegel errond zelfs dalen. Pas buiten een cirkel van 2000 kilometer is sprake van een stijging. Het smelten van Antarctica heeft dus meer effect op Europa dan het smelten van Groenland, omdat we verder van An-tarctica liggen.’

Conclusie

Er is geen wetenschappelijke consensus over hoe snel het ijs zal smelten, hoe snel de zeespiegel zal stijgen, en of het mogelijk is dat over duizenden jaren alle ijs verdwijnt. Maar gesteld dat alle ijs zou smelten, zou Brussel aan de kustlijn komen te liggen. Daarom beoordeelt Knack de stelling als grotendeels waar.

GROTENDEELS WAAR

Thomas Verbeke

‘Als alle ijs smelt, ligt Brussel aan zee’ BRUSSELNIEUWS.BE, op basis van wetenschappelijk onderzoek door National Geographic.