FACTCHECKER

Zijn we alleen in het universum? Bij het Amerikaanse ruimtevaartagentschap NASA denken ze van niet. Ellen Stofan, de chief scientist van de NASA, noemt de ontdekking van leven buiten de aarde nog slechts een kwestie van tijd, zo noteerde de Wall Street Journal op 8 april 2015: ‘Binnen tien jaar vinden we tekenen van buitenaards leven. En binnen twintig tot dertig jaar hebben we hard, definitief bewijs. We weten waar we moeten kijken, en we weten hoe we moeten kijken. In de meeste gevallen hebben we nu al de nodige technologie.’ Krasse taal van de top van het Amerikaanse ruimteagentschap, maar is de timing realistisch?

Wat de NASA denkt te vinden, is duidelijk: niet de gekke mannetjes uit de strips, wel sporen van microben.

Inge Loes ten Kate, ruimtewetenschapper van de Universiteit Utrecht en betrokken bij de ontwikkeling van de Marsverkenner Curiosity, is erg sceptisch over die timing. ‘Het klopt dat we weten waar we moeten zoeken, maar dat betekent niet automatisch dat er ook leven is. Het is de laatste jaren wel aannemelijker geworden. Er zijn genoeg argumenten. We weten intussen dat er op Mars in het verleden plekken zijn geweest waar leven mogelijk was. We hebben veel geleerd over de vloeibare oceaan op Europa, een maan van Jupiter. En ook op aarde zien we heel wat leven dat zich aanpast aan extreme omstandigheden. Bacteriën die leven in extreme koude of hitte bijvoorbeeld. De vraag blijft echter of er buiten de aarde ook ooit genoeg tijd is geweest om leven te ontwikkelen. Over veel van de locaties waar NASA op mikt, weten we dat niet.

‘Ellen Stofan heeft wel gelijk dat we intussen de nodige technologie hebben. De instrumenten waarmee we allerlei microben onder allerlei verschillende omstandigheden zouden kunnen ontdekken, die hebben we. Maar zo snel kan ze geen zekerheid beloven. Het lijkt mij eerder een poging om extra momentum te creëren voor het onderzoek naar buitenaards leven. Iedereen warm maken, tonen dat het een prioriteit is, en dat ze ambitieus zijn. Want zelfs al vinden we in de komende tien, twintig jaar geen buitenaards leven, dan zullen we door dit onderzoek nog steeds veel leren over de omstandigheden waaronder leven op aarde is ontstaan. De NASA zegt zelf dat het met robotmissies moeilijk zal worden om dit verder te onderzoeken, en dat ze meer vertrouwen hebben in menselijke ogen, want die zien meer. Maar mensen op Mars, dat beloven ze al jaren. Ik denk niet dat NASA de komende twintig jaar astrobiologen naar Mars stuurt. Mensen daarheen sturen kan wel, maar ze terughalen niet. De eerstkomende expeditie naar Mars, in 2020, zal zelfs geen instrumenten aan boord hebben die specifiek naar leven zoeken.’

Sterrenkundige Leen Decin van de KU Leuven zit op dezelfde lijn. ‘Natuurlijk poogt de NASA met deze uitspraak steun te vinden voor dure missies die nog niet goedgekeurd zijn. Buitenaards leven is nu eenmaal de heilige graal van de ruimtevaart. Het drijft ons, en dat is goed. Ook om bij de leefbare exoplaneten te raken om te proberen biosignaturen te zien, vingerafdrukken van ander leven, zullen nog heel wat ambitieuze missies nodig zijn. En de financiële steun voor de ruimtevaart staat sinds de crisis onder zware druk, dus dat blijft een vraagteken.’

Conclusie:

Geen enkele expert is er zeker van dat we sluitend bewijs van buitenaards leven hebben binnen twintig jaar. Zij zien in de uitspraak van Stofan eerder een gezonde ambitie van de NASA. De evoluties zijn groot, maar er blijven nog veel vraagtekens. Daarom beoordelen we de stelling als grotendeels onwaar.

GROTENDEELS ONWAAR

Thomas Verbeke

‘Binnen twintig jaar hebben we definitief bewijs van buitenaards leven’ Hoofdwetenschapper ELLEN STOFAN van NASA, op wsj.com.

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content