Brugge kreeg een slecht rapport van de Unesco. De cultuurorganisatie van de Verenigde Naties maakt zich grote zorgen over de bescherming van de oude binnenstad.
Eind maart bezochten drie experts van de Unesco, onder leiding van de Slovaak Jaroslav Killian, Brugge om te zien hoe de stad omgaat met haar label van werelderfgoed. Na drie maanden schijfwerk kwamen ze tot een vernietigend rapport. In 2000 had Brugge het felbegeerde Unescolabel gekregen, maar tien jaar later staan die erkenning en bescherming als stadsgezicht op de helling.
Bruggeling en erfgoedspecialst Dries Van den Abeele (75), drijvende kracht achter de vzw Marcus Gerards, is niet verwonderd over de dreigende toon van het rapport. Toen de visitatiecommissie in Brugge was, sprak ze ook met Van den Abeele. De Bruggeling wordt in het rapport geroemd om zijn inzicht en inbreng.
Wat loopt er volgens de Unesco fout in Brugge?
Dries Van den Abeele: De problemen komen niet van de Brugse dienst monumentenzorg, die doet zijn werk over het algemeen goed. Het grote probleem is dat het stadsbestuur eigengereid andere beslissingen neemt dan wat bevoegde ambtenaren, adviseurs en/of experts voorstellen. Dat merk je in tal van dossiers, en het probleem beperkt zich niet tot het huidige bestuur. Soms stelt het stadsbestuur pas achteraf vast dat het bepaalde zaken visueel verkeerd heeft ingeschat. Een paar voorbeelden. Aan de Gulden Vlieslaan staat zogenaamd moderne architectuur helemaal fout tegen de achtergrond van traditionele woningen. Je kunt erover discussiëren, maar de architectuur van het Concertgebouw, dat veel meer heeft gekost dan wat de stad wou uitgeven, is ook niet bepaald een aanwinst voor de binnenstad. En dan de stationsbuurt… Aan de voorzijde wordt een nieuwe wijk met huizenblokken gebouwd, terwijl aan de achterkant een saai administratief gebouw in DDR-stijl werd neergeploft.
Het dieper liggende probleem is dat de stad een afwijkende visie heeft op de ruimtelijke en economische ontwikkeling van de historische stad, en projectontwikkelaars te gemakkelijk hun gang laat gaan. Men is trots op het label ‘werelderfgoed’, maar men trekt er niet de passende conclusies uit. En dat terwijl er nog belangrijke gebouwen niet wettelijk beschermd zijn. Wij dringen al tien jaar vergeefs aan op de bescherming van de historische binnenstad als stadsgezicht, conform de voorschriften van de Unesco. Maar de gewestelijke diensten van monumentenzorg vertikken het. Dat de Unesco zich daaraan stoort, is dan ook begrijpelijk.
Hoe moet de stad nu reageren?
Van den Abeele: Als ze verstandig zijn, hebben ze oren naar de klachten in het Unescorapport en gaan ze in een volgende fase samen-zitten met de VN-experts en andere deskundigen. Alle Brugse monumentenzorg-verenigingen zijn daartoe bereid. Het kan toch nooit de bedoeling zijn dat Brugge zijn statuut als beschermd werelderfgoed kwijtraakt?
Denkt u niet dat de Unesco zich finaal soepeler zal opstellen dan uit het rapport blijkt?
Van den Abeele: Het zou een fatale misrekening zijn om dat te denken. Herinnert men zich dan niet dat Dresden zonder veel omhaal zijn statuut als werelderfgoed is kwijtgespeeld nadat het weinig of geen rekening hield met de opmerkingen? Riga onderging ei zo na hetzelfde lot. Brugge doet er goed aan het hele rapport bijzonder ernstig te nemen.
Karel Cambien
