Hubert van Humbeeck

Berlijn vierde vorige zaterdag twee keer feest. Het herdacht de 60e verjaardag van de Duitse grondwet en het herkoos Horst Köhler tot president van de Bondsrepubliek.

Eerst kreeg het nieuwe West-Duitsland in 1948 met de Deutsche Mark weer een eigen munt. Vervolgens werd een jaar later, op 23 mei 1949, de grondwet van de Bondsrepubliek Duitsland goedgekeurd. Daarmee kon de wederopbouw echt beginnen en nam het land langzaam weer zijn plaats in de wereld in. Het was ook het begin van het zogenaamde Wirtschaftswunder: tussen 1950 en 1973 groeide de Duitse economie met gemiddeld zes procent per jaar.

Terwijl de Berlijners die verjaardag onder de Brandenburger Tor vierden, werd Horst Köhler voor een periode van vijf jaar tot president herkozen. De Duitse president wordt verkozen door de Bundesversammlung, die alleen voor die gelegenheid bijeenkomt en die bestaat uit de leden van de Bondsdag en evenveel afgevaardigden van de parlementen van de deelstaten. Köhler geldt als een christendemocraat. Hij haalde net genoeg stemmen om al in de eerste ronde te winnen van de sociaaldemocratische kandidate Gesine Schwan.

De verkiezing stond overigens al geheel in het teken van de parlementsverkiezingen die in september worden gehouden. Köhler was de kandidaat van de christendemocratische CDU/CSU van bondskanselier Angela Merkel en van de liberale FDP van Guido Westerwelle. Merkel bestuurt het land nu in een zogenaamde Grote Coalitie met de sociaaldemocraten, maar hoopt om straks een meerderheid te kunnen vormen met de kleinere liberale partij.

Horst Köhler bekleedde nooit een politiek mandaat, maar hij heeft wel een briljante carrière achter de rug in het internationale financiewezen. Hij noemt zichzelf ook nooit een politicus, en dat verklaart voor een stuk waarom deze wat grijze man toch een zekere mate van populariteit geniet. Hij werd in 1943, in volle Tweede Wereldoorlog, in een dorp in Oost-Polen geboren in een groot boerengezin. Poolse boeren werden indertijd door de Duitse bezetter van hun land gejaagd om plaats te maken voor Duitse kolonisten, zoals de familie Köhler. In een gebaar van verzoening inviteerde het dorp de president tijdens zijn eerste ambtstermijn voor een bezoek. De invitatie kreeg nog geen antwoord.

De president vervult in Duitsland een ceremoniële functie, maar hij heeft vaak een groot moreel gezag. Het weekblad Der Spiegel vat het zo samen: de president heeft niet veel te zeggen, maar hij beschikt over de kracht van het woord. Iemand zoals Richard von Weiszäcker maakte daar in het verleden geregeld gebruik van. Van Köhler herinnert niemand zich een beklijvende toespraak. Het wordt hem regelmatig verweten dat hij, bijvoorbeeld, nooit sprak over de risico’s van de globalisering die hij gezien zijn ervaring nochtans goed kent. Angela Merkel van haar kant vindt het wel goed zo. Ze herinnert zich al te goed hoe Richard von Weiszäcker haar voorganger Helmut Kohl indertijd meer dan eens voor de voeten liep.

Hubert van Humbeeck

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content