De Colombianen wezen zijn akkoord met de guerrilla bij referendum af. Toch kreeg president Santos de Nobelprijs voor de vrede.
Omdat er meestal politiek mee gemoeid is, is de toekenning van de Nobelprijs voor de vrede vaak onderwerp van controverse. Dit jaar koos het Noorse Nobelprijscomité voor de Colombiaanse president Juan Manuel Santos, die enkele weken geleden een akkoord sloot met de guerrillabeweging FARC om een einde te maken aan meer dan vijftig jaar oorlog. Dat de deal enkele dagen voor de bekendmaking van de prijs bij referendum onverwachts met een nipte meerderheid door de Colombianen werd afgewezen, veranderde de beslissing niet meer. Santos kreeg de prijs niet voor het resultaat, maar voor zijn intentie om het geweld te stoppen.
De regering en de FARC doen nu even alsof er geen referendum was, maar lang kan die onzekere situatie niet duren. Nee-stemmers vinden dat de FARC-leiders te gemakkelijk wegkomen en dat er te veel eieren onder de organisatie worden gelegd om haar ombouw tot een normale politieke partij vlot te laten verlopen. De grootste tegenstander van het akkoord is overigens voormalig president Alvaro Uribe, wiens vader in de jaren tachtig door de FARC werd vermoord.
Santos en Uribe stammen uit dezelfde liberaal-conservatieve partij – toen de Frans-Colombiaanse politica Ingrid Betancourt in 2008 uit de handen van de FARC werd bevrijd, was Santos minister van Defensie in de regering van president Uribe. Ze gelden ondertussen als aartsvijanden: Uribe wil in 2018 weer president worden. De leider van het neekamp bij het referendum kon zowel de katholieke kerk als invloedrijke evangelische predikanten tegen het akkoord mobiliseren, door het zo voor te stellen alsof het een deel is van een liberale campagne die ook opkomt voor homorechten en abortus.
Als verklaring voor de nipte meerderheid van het neekamp wordt zelfs de orkaan Matthew aangehaald, die veel mensen zou hebben verhinderd hun stem uit te brengen. Wellicht hebben de Colombianen alsnog weinig vertrouwen in het woord van de FARC. De organisatie is berucht voor haar drugshandel en ontvoeringen. Vijftig jaar ellende laat zich niet met één pennentrek wegvegen. Omdat nu ook het neekamp moet meepraten, wordt het niet simpel om de afspraken bij te spijkeren, die na vier jaar moeizaam geheim overleg werden bereikt. De Noren hopen dat hun prijs er alle betrokkenen toe aanzet om het akkoord niet meteen overboord te gooien. De toekomst zal leren of ze hun keuze toch niet overhaast hebben gemaakt.
Hubert van Humbeeck
Santos kreeg de prijs niet voor het resultaat, maar voor zijn intentie om het geweld te stoppen.
