Hubert van Humbeeck

Europa is verontwaardigd over de harde reacties in Turkijke na de mislukte coup. Maar uit angst voor een toestroom aan vluchtelingen reageert het niet al te scherp.

Europa reageerde eerst geschokt op de poging tot staatsgreep in Turkije en daarna geschrokken op de snoeiharde manier waarop veel, ook vermeende, coupplegers werden aangepakt. Officieel houdt het omstreden akkoord tussen Turkije en de Europese Unie over de aanpak van het vluchtelingenprobleem stand. Europa mag er niet aan denken dat Turkije de deur voor de vluchtelingen weer wagenwijd openzet.

Als Ankara hielp om de stroom vluchtelingen naar Europa af te remmen, beloofde Brussel dat het Turkije financieel zou bijspringen. Tegelijk zouden de gesprekken over een Turks lidmaatschap van de EU worden hervat en zou de visumplicht voor Turken die naar Europa willen reizen snel worden afgeschaft. In de praktijk is er sinds de mislukte coup veel veranderd. De Europese commissaris die de uitbreiding van de Unie in zijn portefeuille heeft, de Oostenrijker Johannes Hahn, vroeg zich af of het zin heeft om de gesprekken met Turkije verder te zetten. Zijn Duitse collega Günther Oettinger wist dat de visumplicht zeker dit jaar niet meer op de schop gaat. Europa twijfelt over zijn verhouding tot Europa. Enerzijds is er de realpolitik om het vluchtelingenakkoord overeind te houden. Anderzijds is er de verontwaardiging over de manier waarop de arrestaties en ontslagen van tienduizenden rechters, leerkrachten, officieren en journalisten de rechtsstaat ondergraven en de persvrijheid aan banden leggen.

De Turkse president Recep Tayyip Erdogan noemde de coup een geschenk van God. De staatsgreep gaf hem immers de gelegenheid om af te rekenen met zijn tegenstanders. De invloedrijke Brusselse nieuwssite Politico vergeleek de snelheid waarmee in Istanbul en Ankara opposanten werden opgepakt zelfs met de manier waarop de nazi’s in 1933 de brand in de Rijksdag in Berlijn gebruikten om met politieke tegenstanders af te rekenen. Dat groepen aanhangers van Erdogan vermeende vijanden in Turkije en ver daarbuiten intimideren en bedreigen, herinnert aan praktijken uit dezelfde periode.

De mislukte staatsgreep biedt Erdogan de kans om met bepaalde tegenstanders af te rekenen. Europa maakt op zijn beurt van de gelegenheid gebruik om de gesprekken over een Turks EU-lidmaatschap weer on hold te zetten. Het blijft daarbij een open vraag of het de bedoeling was dat ze ooit werden afgerond. Dat president Erdogan de banden met zijn Russische collega Vladimir Poetin weer aanhaalde, wijst erop dat hij uiteindelijk nog weinig van Europa verwacht.

Hubert van Humbeeck

Europa mag er niet aan denken dat Turkije de deur voor de vluchtelingen weer wagenwijd openzet.

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content