Echo’s van de Koude Oorlog

Hubert van Humbeeck
Hubert van Humbeeck

Van Syrië tot in de VS is het voelbaar: Rusland wil weer een rol spelen in de wereld.

Drie weken na het mislukte bestand in Aleppo en de bittere verwijten over en weer schoven John Kerry en Sergej Lavrov toch weer aan tafel. De Amerikaanse en Russische ministers van Buitenlandse Zaken probeerden vorige zaterdag in Lausanne samen met vertegenwoordigers van onder meer Turkije, Saudi-Arabië en Iran om een politieke oplossing te vinden voor de complexe oorlog in Syrië. Washington weet dat er zonder Moskou geen doorbraak mogelijk is: Rusland heeft zich in Syrië sinds vorig jaar een plaats aan tafel gebombardeerd.

Tegelijk is de relatie tussen de grootmachten van de Koude Oorlog in lange tijd niet zo slecht geweest. Kerry beschreef de Russische luchtaanvallen op Aleppo als een oorlogsmisdaad. Waarop de Russische ambassadeur bij de Verenigde Naties, Vitali Tsjoerkin, de sfeer tussen Rusland en Amerika vergeleek met die van de barre jaren zeventig, toen Leonid Brezjnev het in de Sovjet-Unie voor het zeggen had. Moskou zette enkele weken geleden zelfs de toepassing van een nucleair verdrag tussen de twee landen on hold.

Praten is in die omstandigheden niet gemakkelijk. Barack Obama is er niet in geslaagd om de relatie met Rusland te resetten, zoals hij bij zijn aantreden in 2009 beloofde. It takes two to tango. Washington is er, bijvoorbeeld, vrij zeker van dat Rusland tussenbeide komt in het Amerikaanse verkiezingsproces. Het zou de klokkenluiderswebsite WikiLeaks van Julian Assange gehackte mails doorspelen om de kansen van de Democratische kandidate Hillary Clinton te ondergraven. Er zijn er in de VS die de Republikein Donald Trump ‘de poedel van Poetin’ noemen, omdat hij wel veel roept maar geen kwaad woord over de Russische president over zijn lippen krijgt.

Er waren eerder op dezelfde manier geruchten dat populistische partijen in Europa, zoals Alternative für Deutschland en het Franse Front National, op steun uit Moskou kunnen rekenen. Het Westen moet ook niet schrikken van die meer assertieve buitenlandpolitiek van de Russische beer. Europa en de VS helpen per slot van rekening ook politieke bewegingen die het Westen steunen in voormalige Sovjetrepublieken. Anders dan in de jaren negentig probeert Moskou vandaag niet meer om een deel van Europa te zijn. Het presenteert zich veeleer als een alternatief voor Europa en de VS. Dat heeft het voordeel van de duidelijkheid: met die kaarten op tafel kan zeker Europa het zich steeds minder permitteren om zwak te zijn of zelfs maar te lijken.

Hubert van Humbeeck

Barack Obama is er niet in geslaagd om de Amerikaanse relatie met Rusland te resetten.

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content