Ze was al torenhoog favoriete in 1999, toen Ted Hughes overleed en Andrew Motion als ‘hofdichter’ werd benoemd. Dit keer kon de prestigieuze functie, die geldt voor een termijn van tien jaar, de populaire Carol Ann Duffy niet meer ontlopen. De eerste aanstelling van een Poet Laureate in het derde millennium is in vele opzichten opmerkelijk. Voor het eerst in de eeuwenlange traditie van het ambt is de Britse ‘Dichter des Vaderlands’ geboren in Schotland, Duffy is de eerste vrouw, en eveneens de eerste dichter die openlijk homoseksueel is. Dat laatste was trouwens de reden waarom ze in 1999 terzijde werd geschoven nadat, zo gaan de geruchten, toenmalig premier Tony Blair eigenhandig haar aanstelling weigerde. Was de stijve Britse middenklasse wel rijp voor een homoseksuele Poet Laureate? Anno 2009 vormt seksuele geaardheid blijkbaar geen bezwaar meer. Duffy had de functie in 1999 trouwens niet aanvaard. Versjes schrijven voor de Queen en haar nageslacht, zoiets hoorde een zichzelf respecterende dichter niette doen, vond ze. Maar dát bezwaar heeft Duffy dan weer terzijde geschoven. Zodoende treedt ze met een decennium uitstel in de voetsporen van onder anderen Geoffrey Chaucer, John Dryden en William Wordsworth. Haar jaarsalaris van iets meer dan 5000 pond (5700 euro) zal ze overmaken aan de Poetry Society, een genootschap dat zich inzet ter bevordering van de dichtkunst.
Carol Ann Duffy’s poëzie is nu eens ernstig en sociaal geëngageerd, dan weer humoristisch en spitsvondig, maar altijd geschreven in een bedrieglijk eenvoudige taal en daardoor zeer toegankelijk. Zowel de critici, de academici als het brede lezerspubliek houden van haar werk. Van wijdlopige prozagedichten tot sonnetten, ze heeft het allemaal geprobeerd, en met succes. Vaak zijn het monologen waarin ze individuen van diverse pluimage aan het woord laat. Niet verwonderlijk, die keuze voor monologen, als je weet dat Duffy behalve poëzie ook toneelteksten schrijft. In Britse scholen en aan universiteiten wordt Carol Ann Duffy als de opvolgster van Ted Hughes en Philip Larkin beschouwd, en als dusdanig naarstig bestudeerd. Pittige anekdote: in 2008 werd haar gedicht Education for Leisure uiteen in het Britse onderwijs gebruikte poëziebloemlezing verwijderd. Het gedicht opent als volgt: ‘Today I am going to kill something. Anything. / I have had enough of being ignored and today / I am going to play God [… ]’ 2008 was het jaar waarin het Ver-enigd Koninkrijk werd opgeschrikt door tal van brutale jongerenmoorden. Hoewel het gedicht stamt uit de tijd dat Margaret Thatcher premier was, en het een pleidooi is voor educatie en tegen geweld, meende een aantal lezers er een verheerlijking van de om zich heen grijpende messentrekkerij in te zien. Duffy beet van zich af en deed dat zoals het een dichter betaamt: met een ander gedicht, een gedicht waarin ze focust op het vele bloedvergieten in het werk van Shakespeare.
Philip Hoorne
