‘Waarom is het zo goed begonnen en is het zo misgegaan?’ vraagt hij zich af. ‘Hij’ is Per Olov Enquist (°1934), de Zweedse auteur die in Een ander leven in de derde persoon over zichzelf schrijft: een afstandelijkheid die hem goed van pas komt als hij het over de lijdensweg van zijn alcoholverslaving heeft. De artsen bieden geen enkel soelaas als ze hem chemisch proberen te corrigeren: ‘Niet een van hen zegt dat hij gedeprimeerd wordt door zijn drinken, in die volgorde, of dat hij vanwege de alcohol niet kan slapen.’ Hij slikt antabus, en drinkt zich door de tabletten heen: ‘Zijn sterke karakter heeft gezegevierd en hij kan weer wijn drinken.’
Na een eerste mislukte ontwenningskuur wordt hij ‘overhandigd’ aan een IJslandse kliniek, waaruit hij vijf weken later op zijn sokken ontsnapt, uitgeput in de sneeuw valt en ernaar verlangt te sterven: ‘Zo dacht hij zich dood. Zo had hij zich die altijd voorgesteld: bevroren, met zijn blik op de sterrenhemel gericht. Mooi en zuiver.’ Een laatste verblijf in een verslavingskliniek in Denemarken redt zijn leven. Tijdens een winternacht in 1990 neemt hij plots zijn Toshiba, die hij tegen de regels in heeft mogen meebrengen, en begint tot zijn eigen verbazing te schrijven: ‘Hij had gedacht dat hij het talent om te schrijven weggezopen had. Dat het weg was, voorgoed, maar nu voelde hij dat hij weer als vroeger schreef, het was een wonder.’ Sindsdien drinkt hij niet meer.
In de kliniek schrijft Enquist aan Kapitein Nemo’s bibliotheek, een verhaal over twee jongens die bij de geboorte verwisseld worden en aan de verkeerde moeder worden meegegeven. Die vertelling steunt op een feit waarnaar Enquist in Een ander leven verwijst. De schrijver komt in zijn onthutsende autobiografie ook altijd terug op de dood van een broer die bij zijn geboorte werd gewurgd door zijn navelstreng. Hij schrijft veel over zijn vader, die overleed toen Per Olov Enquist zes maanden oud was.
Kapitein Nemo’s bibliotheek noemt Enquist een boek over de wederopstanding. Later schrijft hij Het bezoek van de lijfarts, De reis van de voorganger, Blanche en Marie ‘en daarna dit boek, dat nu ten slotte af is’.
PER OLOV ENQUIST, EEN ANDER LEVEN, ANTHOS/AMSTERDAM, 2009, VERTAALD DOOR CORA POLET, 489 BLZ., 24,95 EURO. ISBN 978 90 414 1416 8.
Piet de Moor
