‘De vrede is niet dood’

An Vranckx: 'De tegencampagne heeft van het akkoord een karikatuur gemaakt.' © Leonardo Muñoz/BelgaImgage

‘Beter twijfels uiten via een referendum dan met de hakbijl’, vindt An Vranckx.

An Vranckx: (Colombiakenner, verbonden aan de Conflict Research Group van de UGent): Dat president Santos de Nobelprijs voor de Vrede heeft ontvangen, geeft het Colombiaanse vredesproces een stevige duw in de rug. Dat was nodig, want een eerder vredesakkoord met de extreemlinkse FARC was door de bevolking bij referendum verworpen.

Niet dat de uitslag van dat referendum geheel onverwacht kwam. De voorbije vier jaar, terwijl de onderhandelingen aan de gang waren, werd de bevolking meermaals gevraagd of ze dachten dat de FARC zich aan de afspraken zou houden. Die peilingen vielen telkens negatief uit.

In de media kreeg je een andere indruk, omdat de berichtgeving oppervlakkig en soms compleet fout was. Op de VRT hoorde ik bijvoorbeeld dat de regering met de FARC had afgesproken om samen de drugeconomie uit te roeien. Niets is minder waar. In het akkoord staat dat de regering en de FARC gingen nadenken over een coherent drugbeleid.

De burgeroorlog heeft de afgelopen vijftig jaar een enorme tol geëist. Waarom verwierpen de Colombianen deze unieke kans op vrede?

Vranckx: Er is te veel ressentiment en het gevoel leeft dat de FARC er goedkoop mee wegkomt. De onderhandelaars waren zich daar goed van bewust. Ze hebben er alles aan gedaan om een breder sociaal draagvlak te creëren. Zo respecteerde de FARC al geruime tijd een unilateraal staakt-het-vuren, was ze begonnen met het demobiliseren van kindsoldaten en op sommige plekken waren ze met het leger aan het ontmijnen. Ook de beslissing van president Santos om een referendum te organiseren, was een poging om dat draagvlak te consolideren.

Het heeft niet mogen baten.

Vranckx: Dat ligt ten dele aan de tegencampagne die van het vredesakkoord een karikatuur heeft gemaakt. De voormalige president Alvaro Uribe was de drijvende kracht in het nee-kamp. Voor hem is het een persoonlijke kwestie, zijn vader werd door de FARC ontvoerd en vermoord. Ook de vorige poging van de regering om via onderhandelingen een einde aan het conflict te maken, werden door Uribe zwaar bekritiseerd. Met succes, in 2002 heeft hij zo de presidentsverkiezingen gewonnen. Zonder Uribe, die nog altijd het respect van miljoenen Colombianen geniet, had het ja-kamp zeker gewonnen.

Is dit het einde van het vredesproces?

Vranckx: Helemaal niet, het vredesakkoord is trouwens door de FARC en de regering plechtig ondertekend. Het Grondwettelijk Hof moet zich nu buigen over de vraag wat de precieze betekenis van het referendum is. Intussen hebben de onderhandelaars in Havana een nieuw, verbeterd akkoord gesloten, een tekst die tegemoetkomt aan enkele verzuchtingen van het nee-kamp.

De uitslag van het referendum is dan ook geen ramp. Beter dat de twijfels van een deel van de bevolking via het stemhokje worden geventileerd dan later met de hakbijl. Dat laatste scenario hebben ze in Colombia al te vaak gezien.

Tekst ERIK RASPOET

‘Veel Colombianen vinden dat de FARC er goedkoop mee wegkomt.’

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content