De recessie is voorbij, de miserie niet. Er zal nog heel wat slecht nieuws volgen en het wordt nog jaren afzien.
Bij KBC knijpen ze de billen dicht. Er wordt bang uitgekeken naar de beslissingen die de Europese Commissie begin december zal nemen over hoe het verder moet. Zeker nadat Europees commissaris Neelie Kroes vorige week bekendmaakte dat bankverzekeraar ING zich moet ontmantelen. Europa is onverbiddelijk voor banken die een beroep deden op overheidssteun om overeind te blijven. Ze moeten drastisch afslanken en hun bedrijfsmodel wordt ter discussie gesteld.
Vandaag denken de banken nog steeds vooral aan zichzelf. Ze doen niet wat ze moeten doen. Cijfers van de Europese Centrale Bank (ECB) leren dat de banken in september minder krediet verleenden dan een jaar geleden. En de ECB leent ze bijna onbeperkt én zo goed als gratis geld om in de economie te pompen. Maar de banken beleggen dat geld liever in overheidspapier, dat hen risicoloos veel winst oplevert. Maar door geen krediet te verlenen, vertragen ze het herstel van de economie. Wanneer zullen de overheden de banken, zeker die waarin belastinggeld werd gepompt, dwingen om hun rol als kredietverschaffer weer op te nemen?
De kranten kopten vorige week dat de recessie in ons land ten einde is. Toch moet het ergste nog komen. De officieuze hoofdeconoom van beurskrant De Tijd, Wouter Vervenne, analyseerde op scalpeermesscherpe wijze wat de toekomst zal brengen. Hij vertrekt van wat hij zelf noemt ‘voorzichtig optimistische economische vooruitzichten’: een groei van ruim 1 procent in 2010 en 2 procent per jaar vanaf 2011. Wat leert hij ons?
Sinds begin dit jaar zijn er al 34.000 banen verdwenen en in 2010 zullen nog eens 50.000 banen worden geschrapt. Na een overgangsjaar zal het aantal jobs vanaf 2012 stijgen met 40.000 per jaar. Pas over vier jaar zal dan het aantal banen weer op hetzelfde peil staan als voor het uitbreken van de crisis. Maar de beroepsbevolking zal tot 2014 met gemiddeld 37.000 personen per jaar toenemen. De verwachte nieuwe banen vanaf 2011 zullen maar net volstaan om de nieuwe arbeidskrachten aan de slag te helpen. Vervenne: ‘Het ziet er dus naar uit dat de werkloosheid nog vele jaren onaanvaardbaar hoog blijft.’
Het bruto binnenlands product (bbp, alles wat we aan goederen en diensten produceren) daalde in het tweede kwartaal van dit jaar tot het peil van drie jaar geleden. Aangezien de bevolking toeneemt, nam het bbp per inwoner nog sterker af. Je mag rustig stellen dat het gemiddeld inkomen per Belg amper hoger is dan vier jaar geleden. En we zullen pas over vier jaar weer het peil van het bbp per inwoner halen van voor de recessie.
In zijn ‘voorzichtig optimistische’ analyse gaat Vervenne ervan uit dat de overheid zoals beloofd tegen 2015 opnieuw een begrotingsevenwicht bereikt, maar hij geeft toe dat dit ‘verre van zeker’ is. Zelfs als dat lukt, zal de Belgische schuld pas over negen jaar terugvallen tot het niveau van voor de crisis.
De slotsom van Vervenne doet pijn: ‘De één jaar durende recessie heeft een crisis veroorzaakt die minstens vijf jaar zal duren.’ Let op het woord ‘minstens’. De banken moeten minder hebzuchtig zijn en opnieuw kredieten verlenen. De bedrijven moeten focussen op innovatie en uitvoer. De vakbonden moeten beseffen dat vastklampen aan verworven rechten nefast is. De overheden moeten hun financiën saneren en ervoor zorgen dat meer mensen langer aan het werk blijven. Dat is heel wat, maar als dat niet gebeurt, zal de crisis nog langer aanslepen. Dan mogen we denken aan een verloren decennium.
door Ewald Pironet
‘De één jaar durende recessie heeft een crisis veroorzaakt die minstens vijf jaar zal duren.’
