Een jaar geleden stuurde het staatshoofd oud-premier Wilfried Martens als koninklijk verkenner de wei in. Zo wou hij de meerderheidspartijen de tijd geven om Herman Van Rompuy – toen nog comfortabel geïnstalleerd als Kamervoorzitter – ertoe over te halen de schielijk afgetreden Leterme als premier te vervangen. Dat pakte toen nog goed uit. Want de media waren enkele weken zoet met de verhalen over vader Martens die, met zijn vrouw Miet Smet aan het stuur van de wagen en de kinderen slapend op de achterbank, als een Cincinnatus ten paleize arriveerde om het vaderland nog een laatste keer uit de nood te helpen.

Terwijl Martens, zichtbaar in zijn schik met de opdracht, enkele rondjes op de Wetstraatpiste draaide, overlegden CD&V-kopstukken discreet over wat komen zou. Tussen Kerstmis en Nieuwjaar werd Herman Van Rompuy dan toch bereid gevonden om de regering van christendemocraten, liberalen en Franstalige socialisten te leiden. Een regering, zo gaf hij graag te verstaan, die hij niet had gewild en waarvan hij het programma noch de samenstelling had onderhandeld.

Na twee jaar van communautaire en politieke verwarring onder Leterme, huisde in de Wetstraat 16 een premier-dichter die op een haast vaderlijke toon zijn landgenoten voorhield dat ‘onheil voorkomen ook een deugd is’. En bijgevolg deed de nieuwe premier zo min mogelijk, want het broze evenwicht van deze meerderheid mocht niet worden verstoord.

Er kwam een provisoire begroting – het echte saneringswerk was een opdracht voor een volgende regering. Het asiel- en migratiedossier kreeg iets wat op een oplossing leek. Al zwerven intussen tal van dakloze vluchtelingen en asielzoekers door de straten van de grote steden, want de opvangcentra kunnen de toevloed niet aan.

Ook de kernuitstap werd geregeld, maar dan wel in de grootst mogelijk verwarring over de financiële verplichtingen die de elektriciteitsproducenten kregen opgelegd.

De staatshervorming werd van de regeringsagenda geëvacueerd, gewoon door er niet meer over te praten en door het probleem van de splitsing van de kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde onder opeenvolgende belangenconflicten te smoren.

Het onvoorziene vertrek van Van Rompuy naar Europa, nadat zijn collega’s hem tot voorzitter van de Europese Raad hadden verkozen, dwong CD&V willens nillens opnieuw Yves Leterme de baan in te sturen. Diens naam alleen al bracht de Franstalige goegemeente en vooral de francofone media in opperste staat van beroering.

Daarom deed CD&V, op aangeven van ontslagnemend premier Herman Van Rompuy, de truc met Wilfried Martens nog eens over. Zoals in de tekening van Kroll verderop in het blad, moest Martens de kleine Yves Leterme helpen zonder ongelukken het zebrapad naar de Wetstraat 16 over te steken.

Het resultaat was een wat onwennig heen-en-weergeloop van partijvoorzitters van de meerderheid die een voor een bemiddelaar Martens kwamen verzekeren dat zij wel degelijk konden leven met een herkansing van Leterme als premier.

Van Wilfried Martens werd verwacht dat hij een denkraam zou ontwerpen voor de onderhandelingen over B-H-V. Maar nog voor Martens zijn plan geformuleerd kreeg, had vicepremier en CDH-voorzitster Joëlle Milquet er al toe opgeroepen om het Franstalige front tegen de splitsing van B-H-V in stand te houden. Terwijl FDF-voorzitter Olivier Maingain de splitsing van Brussel-Halle-Vilvoorde zoals de Vlaamse partijen die willen doorvoeren, gelijkstelde met ‘het einde van België’.

Zowel voor Maingain als voor Milquet is het compromis dat Guy Verhofstadt in 2005 met Paars op tafel legde, het uitgangspunt voor nieuwe onderhandelingen. Dat compromis, door wijlen Hugo Schiltz gekelderd, heeft de afgelopen jaren de onderhandelingen over B-H-V compleet verziekt.

Voor Leterme en zijn partij CD&V zit aan de hele kwestie geen rechte kant meer. De truc met Martens is mislukt. Yves Leterme zal opdraaien voor de schade.

En het ergste moet nog komen: de herziening van de financieringswet. Want de nooddruftige Belgische staat, opgezadeld met een begrotingstekort van tientallen miljarden, overleeft slechts dankzij virtuele begrotingen en sloten geleend geld.

door Rik Van Cauwelaert

Voor Leterme en zijn partij CD&V zit aan de hele kwestie geen rechte kant meer.