De tram van Erdogan

Hubert van Humbeeck
Hubert van Humbeeck

Turken, Russen, Koerden, Amerikanen, Europeanen: in Syrië is het meer dan ooit ieder voor zich.

Angela Merkel zit dezer dagen niet bijzonder comfortabel. Aan de ene kant maakt de antimigrantenpartij Alternative für Deutschland haar het leven moeilijk. Aan de andere kant dreigt de Turkse president Recep Tayyip Erdogan er voortdurend mee om het akkoord met de EU over de opvang van vluchtelingen op te zeggen. Hij is boos omdat Brussel aarzelt om de visumplicht op te heffen voor Turken die naar Europa willen reizen. Hij is ook ontstemd omdat het Duitse parlement de Turkse massamoord op Armeniërs honderd jaar geleden erkent als een genocide. Een Duitse parlementaire delegatie krijgt al wekenlang geen toelating voor een bezoek aan de luchtmachtbasis van Incirlik, vanwaar de Islamitische Staat (IS) in Syrië wordt bestookt. De Duitse regering suste vorige week dat de motie over de Armeniërs haar niet bindt – en dat zorgde dan weer voor commotie in Berlijn.

Duitsland en Turkije, maar ook Rusland, de VS en heel Europa hebben elkaar in een ongemakkelijke houdgreep. Turkije en Rusland zetten het Westen met hun hernieuwde vriendschap een neus, maar in Syrië staan ze tegenover elkaar. Om te voorkomen dat de banden van NAVO-partner Turkije met Moskou te innig worden, repte de Amerikaanse vicepresident Joe Biden zich naar Ankara om Erdogan na de mislukte staatsgreep van Amerikaanse steun te verzekeren. De Turkse reactie op die putsch roept in Europa vragen op over de relatie tussen de Unie en Turkije. Erdogan wordt nu herinnerd aan zijn uitspraak dat de democratie een tram is, waar je van afstapt als je doel is bereikt.

Op het terrein zorgt die politieke chaos voor absurde situaties. Zo stak het Turkse leger vorige week met Amerikaanse steun de grens met Syrië over om de IS terug te dringen, maar eigenlijk vooral om te verhinderen dat Syrisch-Koerdische milities meer controle krijgen over dat grensgebied. De Koerden treden daarbij op als ’the boots on the ground’ van een Amerikaanse interventie die zo niet mag worden genoemd. Zodat Amerika daar plots tegenover Amerika stond.

De Syrische Koerden deden in Syrië het vuile werk en ze rekenden in ruil daarvoor op Amerikaanse politieke steun voor meer autonomie na de oorlog. Maar als ze met Turkije in de balans worden gelegd, weegt een goede relatie met Ankara voor de VS wellicht toch zwaarder. Samen met de democratie in Europa zijn de Koerden daarom de verliezers van het moment. Zij het, vanzelfsprekend, altijd na de arme Syrische bevolking.

Hubert van Humbeeck

De Koerden zijn de verliezers van het moment, samen met de democratie in Europa.

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content