Jack Bauer kan eindelijk naar het toilet. De tv-serie 24, waarin de geheim agent tegen de tijd en zonder rustpauzes een nakende aanslag in de Verenigde Staten moet voorkomen, wordt na afloop van het lopende achtste seizoen stopgezet. Dat maakte de Amerikaanse zender Fox vorige week bekend. Hoogstwaarschijnlijk komt er nog een film, maar daarna zal de klok niet meer tikken. Het einde hing al een tijdje in de lucht. Enerzijds vallen de kijkcijfers van het achtste seizoen tegen, anderzijds zijn de kosten om de reeks te maken steeds hoger geworden. Hoofdrolspeler Kiefer Sutherland krijgt vandaag bijvoorbeeld 550.000 dollar per aflevering. Aangezien Sutherlands contractna de huidige reeks afloopt, kwam het nieuws nietals een verrassing.
Dat Bauer van zijn taken wordt ontheven, zegt ook iets over het veranderde klimaat in de VS. 24 is altijd een reeks geweest die meedreef op de tijdgeest, en op sommige vlakken zelfs op de feiten vooruitliep. Met die spannende verhalen over aanslagen met allerlei massavernietigingswapens is de link tussen de reeks en de war on terror natuurlijk snel gelegd, maar eigenlijk was het eerste seizoen al voor een groot stuk ingeblikt toen Al-Qaeda de WTC-torens neerhaalde. De start werd vanwege 9/11 zelfs met een paar weken uitgesteld en uit de eerste aflevering moest nog een scène van een exploderend vliegtuig weggeknipt worden, wegenste pijnlijk.
Toen de regering van George W. Bush tegen Osama bin Laden en later Saddam Hoessein ten strijde trok, werd 24 door velen beschouwd als een legitimering van dat beleid, en soms zelfs als een inspiratiebron. Dat Jack Bauer een verdachte folterde om een doorbraak te forceren, zou echte soldaten de indruk hebben gegeven dat ook zij die technieken konden en moesten gebruiken. Begin 2007 schreef The New Yorker in een ophefmakend stuk dat enkele hoge militairen op bezoek waren geweest bij Joel Surnow, de bedenker van 24. Zij hadden namelijk gemerkt dat hun rekruten foltering steeds meer als een nuttig en toegelaten middel beschouwden, waarbij ze verwezen naar het succes van Bauer. Daarna schroefden de schrijvers de wreedheden wat terug, én ze lieten Bauer boete doen. In 24: Redemption, een tv-film die de brug maakte tussen seizoen 6 en 7, nam hij walgend van zijn eigen verleden afscheid van zijn job, en ging hij bij een non-profitorganisatie in het fictieve Afrikaanse landje Sangala werken. Wanneer daar – je zult het toch altijd zien – een burgeroorlog uitbreekt, moet hij terugkeren naar de VS, en bij de start van seizoen 7 verschijnt Bauer zelfs voor een Senaatscommissie om verantwoording af te leggen.
Dat sommigen in Bauer een voorbeeld zagen valt niet uit te sluiten, maar wellicht hebben de directieven van de regering-Bush toch nog meer invloed gehad op de toestanden in Guantanamo of Abu Ghraib. 24 was bovendien minder een verheerlijking van het beleid van Bush dan critici lieten uitschijnen. In het tweede seizoen moet Bauer bijvoorbeeld een organisatie van extremistische moslims bekampen: die terreurcel blijkt echter enkel een marionet te zijn van Europese en Amerikaanse bedrijven die een oorlog in het Midden-Oosten willen uitlokken om de olieprijzen de hoogte in te jagen. Die reeks werd in de VS uitgezonden voor én tijdens de invasie van Irak.
‘De enige politieke keuzes die we maken,’ zei een scenarist in 2007, ‘maken we met het oog op het verhaal.’ En aangezien alle mogelijke terreurdreigingen de revue gepasseerd zijn en 24 eigenlijk al een tijdje uitverteld was, is het moment gekomen om Jack Bauer met pensioen te sturen. In het geval van iemand die in zijn eentje zijn land een tiental keer van de ondergang heeft gered, durven we dat gerust verdiend te noemen.
Stefaan Werbrouck
