Als het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie stapt, zal dat zonder Schotland zijn, zegt Schots minister van Europese Zaken Fiona Hyslop. ‘Wij proberen de brexit tegen te houden.’
Het rommelt benoorden de muur van Hadrianus. Want terwijl het Verenigd Koninkrijk zich na het brexitreferendum opmaakt om de Europese Unie te verlaten, willen de Schotten koste wat het kost in Europa blijven. Schots premier Nicola Sturgeon van de Scottish National Party waarschuwde haar Britse collega Theresa May alvast dat er een tweede onafhankelijkheidsreferendum zit aan te komen. Ook partijgenote Fiona Hyslop klinkt uiterst strijdvaardig.
Hoe evalueert u de eerste maanden na het brexitreferendum?
FIONA HYSLOP: Het is nog steeds niet duidelijk wat de brexit juist betekent. Het brexitreferendum was bedoeld om interne partijstrubbelingen op te lossen, maar dat heeft duidelijk niet gewerkt. May heeft het moeilijk in haar eigen partij. Sinds juli is er een politiek vacuüm. Wij zijn ondertussen volop aan het debatteren over hoe Schotland zich in de brexitonderhandelingen moet opstellen.
Hebt u de indruk dat er naar de Schotten geluisterd zal worden?
HYSLOP: Het zou een zeer groot risico zijn om dat niet te doen. 62 procent van de Schotten stemde om in de EU te blijven. Wij zullen niet tegen onze wil uit de EU gesleurd worden.
Hoe wilt u dat verhinderen?
HYSLOP: Wij proberen de brexit tegen te houden. De brexit zal zowel de Schotse als de Britse economie miljarden kosten. Schotland heeft een mooie traditie van rationele denkers die de waarden van de verlichting over heel de wereld hebben verspreid. Ik hoop dat we erin slagen de rede weer in het debat te krijgen.
Zal Schotland een nieuw onafhankelijkheidsreferendum organiseren?
HYSLOP: Dat is niet ons uitgangspunt, maar het moet een mogelijkheid blijven. Als het niet lukt om de Britse regering ervan te overtuigen om in de EU te blijven, willen we een gedifferentieerd model, waarbij het Verenigd Koninkrijk de EU verlaat maar Schotland in de EU blijft.
Denkt u dat Schotland welkom is in de Europese Unie?
HYSLOP: Wij Schotten zijn overtuigde Europeanen. Er zijn belangrijkere thema’s dan de brexit, zoals klimaatverandering, terrorisme of de vluchtelingencrisis. Hoewel Schotland nauwelijks acht procent van de Britse bevolking uitmaakt, verwelkomen we een derde van alle vluchtelingen die het Verenigd Koninkrijk binnenkomen, omdat we geloven dat het belangrijk is om solidair te zijn. Schotland heeft de EU nodig. We willen mee aan tafel zitten als er beslissingen worden genomen die een impact op onze economie hebben.
Zullen landen als België en Spanje, die ook regio’s hebben die naar meer autonomie streven, Schotland ooit aanvaarden als EU-lid?
HYSLOP: Het zou vreemd zijn als de Europese Unie zich af zou keren van een land dat al meer dan veertig jaar EU-lid is. Het kan toch niet dat men ons tegen onze democratische wil het Europese burgerschap afneemt? Wij hebben onze solidariteit met de EU getoond door met 62 procent voor lidmaatschap te stemmen. Nu moet de EU solidair zijn met ons.
Bent u teleurgesteld in de N-VA? De partij sympathiseerde met uw Scottish National Party (SNP), maar zit vandaag samen met de Conservatieven in de Europese fractie.
HYSLOP: Dat is hun positie. In tegenstelling tot de meeste nationalistische bewegingen hechten wij veel belang aan de strijd tegen racisme en xenofobie. Je kunt tegelijk nationalist zijn én Europeaan. Wij maken ons bijvoorbeeld grote zorgen over de plannen van de Britse regering om bedrijven op te laten lijsten hoeveel buitenlanders ze in dienst nemen. We geloven dat migratie een meerwaarde is voor onze maatschappij.
Voelt de SNP zich gebonden aan de grondwettelijke methode? Met jullie absolute meerderheid zouden jullie gewoon de onafhankelijkheid kunnen uitroepen.
HYSLOP: Nee, dat is geen optie. Voor ons blijft de volksraadpleging cruciaal. Schotland is een voorbeeld van hoe je vredevol en democratisch grondwettelijke verandering kunt nastreven. Dat blijft voor ons de enige weg.
Jeroen Zuallaert
‘De brexit zal zowel de Schotse als de Britse economie miljarden kosten.’
