Uit een peiling blijkt dat de extreemlinkse PVDA/PTB in Wallonië 20 procent van de stemmen haalt en groter is dan de PS. Dat veroorzaakt paniek, en niet alleen bij de Franstalige socialisten.
IN HET ENGELS bestaat er een mooi woord voor de toestand die eind vorige week op de hoofdkwartieren van de traditionele partijen heerste: iedereen was flabbergasted. Hun voorzitters hadden donderdag, onder embargo, de resultaten gekregen van de politieke peiling van La Libre Belgique en de RTBF die vrijdag publiek zou worden. Daaruit bleek dat de N-VA in Vlaanderen dubbel zo groot is als de op één na grootste partij, de CD&V. Maar wat vooral een siddering door het politieke landschap joeg, was de score van de PVDA in het zuiden van het land. De extreemlinkse partij haalt er meer dan 20 procent. Daarmee scoorde ze voor het eerst beter dan de Parti Socialiste. Je zou voor minder verbijsterd en met stomheid geslagen zijn.
ER IS EEN BEKENDE oneliner over de waarde van politieke peilingen: ‘Uit een peiling van Maurice de Hond blijkt dat driekwart van de peilingen van Maurice de Hond niet klopt.’ De Hond is de bekendste peiler van Nederland, maar de oneliner geldt volgens velen voor alle enquêtebureaus. Zeker als er naar stemgedrag gehengeld wordt. Dan telt maar één peiling: die in het stemhokje op de verkiezingsdag. En toch geeft die van La Libre en de RTBF statistisch significante resultaten, en ook politiek is ze betekenisvol. Ze legt namelijk een ruk naar links bloot.
DE 2 PROCENT die de N-VA wint en de 2 procent die CD&V verliest, in vergelijking met de peiling van december 2016, kun je nog omschrijven als variaties op de foutenmarge, die 3 procent bedraagt. Dat de N-VA met 28 procent veruit de grootste partij in Vlaanderen blijft, is wel overduidelijk. De rest verzamelt zich op een kluitje: de CD&V (14 procent), de Open VLD (14 procent), de SP.A (13 procent), Vlaams Belang (12 procent) en Groen (12 procent). De N-VA en Vlaams Belang hebben samen 40 procent: Vlaanderen schuift nog wat op naar rechts.
IN WALLONIË blijft de MR van premier Charles Michel met 23 procent de grootste, maar valt vooral het statistisch significante verlies van de PS op. De Franstalige socialisten geven vergeleken met drie maanden geleden 5 procent prijs. De PVDA stijgt 2 procent en stoomt door naar 20,5 procent; de PS zakt nog dieper weg, naar 20 procent. De Franstalige socialisten beleven een valpartij die hun Vlaamse kameraden van de SP.A al meemaakten. De PS-staat in Wallonië brokkelt verder af, zoals jaren geleden de CD&V-staat in Vlaanderen al ten onder ging. Nog opvallend: de PVDA en de PS hebben samen 40 procent: in Wallonië is er onmiskenbaar een verschuiving naar links.
DAT DE PVDA de PS inhaalt, heeft natuurlijk alles te maken met het schandaal rond de Luikse intercommunale Publifin, waar socialistische kopstukken tot 1 miljoen euro per jaar bleken te verdienen. In zijn bestseller Graailand stelde PVDA-voorzitter Peter Mertens die ongegeneerde geldwolverij al aan de kaak. Ondertussen verspreidt zijn compañero, de knuffelcommunistRaoul Hedebouw, met een kwinkslag en een knipoog de links-populistische boodschap, bijvoorbeeld tijdens zijn deelname aan De slimste mens ter wereld. Mertens en Hedebouw beheersen vandaag het sociale discours. En ze krijgen steeds meer bijval, ook bij de socialistische en christelijke vakbonden.
DAT DE UITVOERING van het PVDA-programma zou leiden tot een explosie van onze overheidsschuld en een verarming van de bevolking, lijkt vandaag van geen tel. De PVDA kan in Wallonië en Brussel (waar de partij volgens de nieuwe peiling bijna 5 procent stijgt, tot 14 procent) op een grote en groeiende aanhang rekenen. Er zijn maar weinig landen met vrije verkiezingen waar een extreemlinkse partij nog zo veel stemmen haalt. In Vlaanderen zou de PVDA trouwens iets meer dan 5 procent scoren en voor het eerst boven de kiesdrempel uitkomen.
DAAROM IS de opmerkelijke verschuiving naar links in het zuiden van het land ook belangrijk voor Vlaanderen. Want de PVDA is vandaag de enige partij die scherpe analyses maakt van de ‘graaicultuur’, een woord dat zij hebben gemunt en waarop menig politiek marketeer stikjaloers is. Die cultuur woekert op vele terreinen. Ze heeft alle partijen aangetast die decennialang de macht onder elkaar verdeelden. Het gevolg: de verkiezingsuitslag van de PVDA zal straks niet alleen de toekomst van de PS bepalen, en hij zal niet alleen de samenstelling van een nieuwe federale regering beïnvloeden. Onze toekomst en die van ons land zal ervan afhangen. Niemand kan er nog omheen: extreemlinks speelt een cruciale rol.
EWALD PIRONET is senior writer van Knack.
De verkiezingsuitslag van de PVDA/PTB zal straks onze toekomst en die van ons land bepalen.
