Volgens Herman Welter is het spoor de speeltuin van lokale politici.
Herman Welter (spoorwegexpert): Dat Jo Cornu de opdracht heeft aanvaard om de armlastige NMBS te leiden – niet meteen een leuke klus – verdient waardering en respect. Hij had gezien zijn staat van dienst en leeftijd makkelijk nee kunnen zeggen. De verdienste van Cornu is dat hij een vlijmscherpe analyse heeft gemaakt van wat er mis is met de NMBS en wat er moet verbeteren. Hij kon zich permitteren om de politiek en de vakbonden te confronteren met het feit dat de spoorwegen zonder grondige modernisering en sanering niet kunnen overleven.
Daarnaast heeft hij het bedrijf klantgerichter gemaakt, iets waar het nooit sterk in was. Hij heeft ook de overdreven investeringen in de veiligheid ter discussie gesteld. Cornu wil terecht voorrang geven aan meer comfort in de stations, omdat die nu vaak een DDR-sfeer uitademen. De helft van onze 550 stopplaatsen heeft nog lage perrons, wat het in- en uitstappen moeilijk maakt. En dat heeft een kwalijke invloed op de stiptheid.
Blijft de stiptheid niet het grote probleem?
Welter: Aanvankelijk reden de treinen stipter omdat de reistijden fors verlengd werden, maar de laatste maanden is de stiptheid weer gedaald. De splitsing van de NMBS in een infrastructuurbeheerder en een exploitatiemaatschappij is nefast geweest, want een ingewikkeld en kwetsbaar systeem zoals de spoorwegen kun je niet zomaar splitsen.
Waarom kan de NMBS zo moeilijk hervormd worden?
Welter: De NMBS zal een zorgenkind blijven zolang de politiek haar blijft misbruiken voor bedrijfsvreemde doelen. Denk aan de politieke benoemingen en de onverantwoorde investeringen in megalomane stationsprojecten om lokale politici te plezieren. Het station van Bergen, bijvoorbeeld, waar Elio Di Rupo (PS) burgemeester is. Of dat van Oostende, waar Johan Vande Lanotte (SP.A) de plak zwaait.
Cornu had niet bepaald een goede relatie met voormalig minister van Mobiliteit Jacqueline Galant (MR). En ook met de vakbonden liep het stroef.
Welter: Hoe de relatie met Galant was, weet ik niet. Maar ze was niet echt geïnteresseerd in de spoorwegen en werd al helemaal niet gehinderd door enige kennis ervan. De vakbonden waren inderdaad niet blij met Cornu, omdat hij terecht wees op de geldverslindende NMBS-administratie in Brussel. Al gaf hij toe dat het afslanken van dat waterhoofd lang zal duren omdat de meeste werknemers niet alleen statutair zijn benoemd – en dus niet kunnen worden ontslagen – maar bovendien geregeld financiële promoties krijgen.
Cornu kondigde in maart aan dat hij wilde stoppen. De zoektocht naar een opvolger sleepte vervolgens maandenlang aan? Hoe komt dat?
Welter: De politiek moest het eerst eens raken over de politieke kleur van de opvolger en welke taal hij of zij moest spreken. Of de nieuwe baas het spoor ook klantvriendelijk en financieel gezond kon maken, leek bijzaak. De toekomst van de NMBS hangt hoe dan ook af van de politiek en de nog altijd machtige spoorbonden. Ik zie het daarom somber in.
Tekst JELLE DEHAEN
‘Minister Galant was niet geïnteresseerd in de spoorwegen en werd al helemaal niet gehinderd door kennis ervan.’
