De Amerikaanse webwinkel Amazon was met zijn e-reader Kindle een van de pioniers van het elektronische boek. Intussen heeft ook de Vlaamse vakvereniging Boek.be een website voor e-boeken en komen er steeds meer toestellen om digitaal te lezen op de markt. Ook Apple, producent van de succesvolle iPhone en iPod, zou volop werken aan een multifunctioneel handtoestel waarop je e-boeken kunt lezen.
‘Boekenliefhebbers kunnen op e-boek.org 3340 Nederlandstalige titels downloaden’, zegt communicatieverantwoordelijke Patricia De Laet van Boek.be. Ronkende namen als Paolo Giordano, Stieg Larsson en Pieter Aspe stonden gegarandeerd bij velen op de wenslijst voor de Kerstman, en zijn in de webwinkel te verkrijgen. Nu nog een e-reader cadeau krijgen en klaar is kees, zou je denken.
Lezers moeten jammer genoeg eerst langs de webwinkel surfen en het softwarepakket Adobe Digital Editions downloaden. Zonder die tussenstap via de eigen pc kan een klant namelijk geen digitaal boek van e-boek.org installeren. Boek.be wil echter zo snel mogelijk een toepassing lanceren om boeken rechtstreeks op de e-readers aan te kopen. ‘De lezer moet in staat zijn boeken, kranten of om het even wat van overal te downloaden’, verklaart ceo Geert Joris van Boek.be.
In vergelijking met het totale gamma aan Nederlandstalige literatuur is het aanbod bij e-boek.org evenwel niet groot. ‘Sinds Boek.be eind oktober de website voor e-boeken lanceerde, zijn er al 330 nieuwe e-boeken toegevoegd’, verklaart De Laet.
De boekenwurm heeft via de e-reader directe toegang tot de boekhandel en kan bij de meeste types een eigen collectie tot 1000 boeken opslaan. Hij kan ook de bladspiegel in grootte aanpassen. Bij enkele apparaten is het mogelijk om trefwoorden op te zoeken of verbanden te leggen tussen verschillende hoofdstukken.
Bovendien verbruiken de toestellen enorm weinig energie. Ze zijn uitgerust met e-Ink (elektronische of digitale inkt). Daardoor blijft de tekst zichtbaar zonder elektrische stroom. Het ruime scherm elimineert allerlei lichtreflecties. Volgens e-boek.org zal deze technologie in de toekomst de huidige kranten, school- en handboeken gaan vervangen. Aangezien een e-reader de grootte van een boek heeft en bijna niets weegt, kan hij makkelijk overal gelezen worden.
Open formaat
Boek.be koos voor digitale boeken in ePub, het open internationale standaardformaat. Klanten kunnen enkel e-readers gebruiken die dit formaat ondersteunen. Met die keuze wil de belangen- organisatie van de boekensector niet per se een geste doen aan de internetcommunity. ‘Het is een bewuste zet tegen Amazon’, verklaart Joris. De Amerikaanse webwinkel hanteert een eigen formaat dat enkel door de Kindle of verwante producten gelezen kan worden.
Bovendien moet het toestel het Adobe-DRM (Digital Rights Management) kunnen lezen. Die beveiliging wil de auteursrechten beschermen en illegaal kopiëren verhinderen. ‘Ik heb geen illusies over het huidige DRM. Het is zoals een oude sleutel op een kasteeldeur. Toen volstond een ijzerdraad om in te breken, vandaag is het DRM gemakkelijk te hacken. Maar we staan maar aan het begin, ik zie de software verder evolueren’, geeft Joris toe.
De meeste e-readers (Bebook, Cybook Opus, Cool-ER, Sony) ondersteunen het ePub-formaat met het Adobe-DRM. Ondertussen is ook de Kindle 2 via Amazon in België verkrijgbaar en met Adobe PDF uitgerust, maar het toestel leest geen Adobe-DRM. Overigens heeft Intel een e-reader voor blinden en slechtzienden in de Verenigde Staten geïntroduceerd. Dit toestelletje kan evenwel het ePub-formaat niet lezen.
‘Persoonlijk geloof ik op termijn enkel in multifunctionele toestellen, waarop je tegelijk je e-mails kunt checken, op het web surfen, aan tekstverwerking doen en boeken kunt lezen’, zegt Joris. ‘Met de eerste gsm’s werd ook gelachen. Niettemin heeft iedereen nu een iPhone of Blackberry.’
Ondertussen gonzen de geruchten op het web dat Apple aan een kleine handcomputer of tablet met e-reader werkt. ‘Ik ben er zeker van dat er altijd enkelvoudige toestellen zullen bestaan. Ze kunnen misschien enkele voordelen hebben door alleen maar één ding te doen’, zei Steve Jobs van Apple in september tegen The New York Times. ‘Maar ik denk dat op termijn multifunctionele toestellen zullen winnen.’
Een klein euvel blijft de prijs van een e-reader. Die kost gemiddeld tussen 200 en 300 euro. Reken daarbij nog de aankoopprijs van de boeken en dan valt digitaal lezen redelijk duur uit.
Momenteel is een e-boek maar 10 tot 20 procent goedkoper dan een gewoon boek. De autobiografie Rocco van de Italiaans-Vlaamse zanger Rocco Granata illustreert dit probleem: je kunt de elektronische versie op e-boek.org voor 19,90 euro downloaden. Bij uitgeverij Vrijdag is het papieren boek te krijgen voor 25,00 euro.
‘Bij een gewoon boek legt de uitgeverij een prijs op voorhand vast en wordt er een beetje met de natte vinger geraden wat de lezer bereid is te betalen. Als de elektronische boeken aan populariteit winnen, zullen ze ongetwijfeld goedkoper worden’, verklaart Joris. Een verder probleem is het verschil in btw: de overheid ontvangt 6 procent btw op een papieren boek, voor een e-boek rekent de staat 21 procent.
‘Als je graag boeken mee op reis neemt en denkt aan de bagageprijzen van goedkope luchtvaartmaatschappijen, dan zorgt een e-reader op termijn toch duidelijk voor soelaas’, relativeert Joris.
DOOR RAFAEL PORTO CARRERO
