Het blijft uitstekend nieuws dat de politie vorige vrijdag Salah Abdeslam kon arresteren. ‘De meest gezochte terrorist van Europa’, werd hij genoemd. Of hij ook de gevaarlijkste terrorist van het continent was, is een andere vraag. Recent opgedoken beelden van zijn arrestatie deden meer denken aan een knullige vluchtpoging van een zakkenroller dan aan de ultieme uitbraakpoging van een IS-commando.

Maar Abdeslam blijft natuurlijk de laatste levende ‘uitvoerder’ van de aanslagen in Parijs. Hij is levend gevat en zoals dat in een rechtsstaat past, kan hij nu ook gevonnist worden, na een openbaar en tegensprekelijk proces en met uitputting van zijn wettelijke mogelijkheden tot beroep. In tussentijd kan Abdeslam hopelijk nuttige inlichtingen verstrekken over de structuur, de modus operandi en de contacten van de IS in zijn strijd tegen het Westen. Er zijn niet veel betrokkenen die daarover willen of kunnen praten. Een pluim dus voor de Belgische politie.

Tot daar het goede nieuws.

Het slechte nieuws is dat de arrestatie van Salah Abdeslam niet veel meer is dan een druppel op een hete plaat. De man kon de voorbije maanden terugvallen op een netwerk – al moet nog blijken of hij hulp kreeg van een internationaal vertakte organisatie of een lokaal old boys-clubje, of beide. Maar terwijl de halve wereld de aanslagen in Parijs verafschuwde en veroordeelde, zijn er in onze hoofdstad mensen en mogelijk ook organisaties die Abdeslam bleven steunen en helpen. Uitspraken als ‘de hele buurt wist waar hij zat’ vallen natuurlijk met een korrel zout te nemen, maar Abdeslam bestelde pizza’s en kreeg ze ook. Hij werd voorzien van onderdak en propere kleren. En hij had gezelschap.

Islamofoben zien daarin het praktische gevolg van de mystieke lotsverbondenheid van alle moslims ter wereld, een ‘wij-versus-zij’ die onvermijdelijk tot een clash of the civilisations zal leiden. En in die wereldwijde strijd is Molenbeek een frontstad.

Misschien zijn er ook andere verklaringen, minder fatalistisch van aard. Er zijn parallellen tussen de recente strijd tegen de IS-terroristen en andere oorlogen die dezelfde westerse politiediensten uitvochten tegen andere terroristische en criminele netwerken. Wie zegt dat ‘de moslims van Molenbeek’ een gesloten gemeenschap vormen die de Belgische overheid de rug toekeert en zwijgt tegen onze politie, ’typisch voor lieden van hun soort’, zou moeten weten dat omerta geen Arabisch begrip is maar een Italiaans. Ook al is Italië een van de zes stichtende leden van de Europese Unie, ook al was Rome de bakermat van de westers-christelijke beschaving, toch gebeurt daar al eeuwen wat men hier een handvol moslims verwijt. Ginds wordt de strijd van het gerecht en de politie tegen de maffia al eeuwen bemoeilijkt door de lokale verankering van de slechteriken. De Don Corleone’s van dat land krijgen hulp van familieleden en jeugdvrienden, buren zwijgen over wat ze weten, dorpelingen kijken de andere kant op.

Een exclusieve Italiaanse karaktertrek is dat niet. In Baskenland gebeurde hetzelfde met de ETA, in Noord-Ierland met de IRA. Een nationalist zoals Jan Jambon kent zijn geschiedenis: hoe het Britse leger jarenlang probeerde om katholieke wijken en IRA-bolwerken in Belfast en Londonderry op te kuisen, maar dat niet kon zolang de Noord-Ieren de Britten als een bezettingsmacht zagen. Het Noord-Ierse conflict draaide zogezegd om religieuze tegenstellingen, maar de hoge werkloosheid en het brutale optreden van de ordediensten droegen ertoe bij dat protestanten en katholieken maar bleven clashen, als was het een natuurwet.

Ook in ons land doen zich al langer ‘Italiaanse’ of ‘Noord-Ierse’ toestanden voor. In Antwerpen konden racistische agenten zich blijkbaar steeds crimineler gedragen. In Molenbeek zien we ‘jongeren’ jouwen en stenen gooien naar agenten en journalisten die hun werk doen. En dat natuurlijk tegen de grauwe achtergrond van werkloosheidsstatistieken die de schande ver voorbij zijn.

De arrestatie van Salah Abdeslam zal pas historisch zijn als ze geen eindpunt is maar een begin: een start van een grote opkuisactie, niet alleen politioneel maar vooral maatschappelijk en economisch, waarin we willen rechttrekken wat decennialang is scheefgegroeid. En dat zal op z’n minst een paar jaren duren.

WALTER PAULI is redacteur van Knack.

Het slechte nieuws is dat de arrestatie van Salah Abdeslam niet veel meer is dan een druppel op een hete plaat.

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content