Han Renard

De Ieren houden deze week het lot van het Verdrag van Lissabon in handen. Ook Praag kan nog roet in het eten gooien.

Met gematigd optimisme kijken de Brusselse hoofdkwartieren dezer dagen uit naar de uitslag van het Ierse referendum over het Verdrag van Lissabon op vrijdag 2 oktober. Opiniepeilingen laten zien dat het ja-kamp in de laatste campagneweek goed standhoudt (48 procent volgens een peiling van The Irish Times vorig weekend), ook al wint het nee-kamp(33 procent) gestaag veld en lopen onbesliste kiezers dubbel zo vaak naar het nee-kamp over.

‘Alles zal afhangen van de opkomst en van wie er gaat stemmen’ zegt Antonio Missirolo, directeur van de studiedienst van het European Policy Centre. Toen de Ieren in juni 2008 het Verdrag van Lissabon, bedoeld om de werking van de Europese unie te moderniseren, een eerste keer verwierpen, bleef middle Ireland massaal thuis. Gehoopt wordt dat die gematigde Lissabonvoorstanders uit de Ierse middenklasse zich nu wél naar de stembus zullen begeven.

Maar ook na een Iers ja heeft Brussel de buit nog niet binnen. Voor het verdrag in werking kan treden moeten ook nog de Poolse president Lech Kaczynski en de eurosceptische Tsjechische president Vaclav Klaus hun handtekening eronder zetten. Kaczynski heeft beloofd dat na een Iers ja onmiddellijk te zullen doen. Maar Klaus, de laatste reddingsboei van de euroscep-tici, wil zich niet zo snel gewonnen geven. Een groep conservatieve Tsjechische senatoren vraagt dat het Grondwettelijk Hof het hele verdrag zou toetsen aan de Tsjechische grondwet. Als het Hof die vraag ontvankelijk verklaart, heeft Klaus ‘een gedroomd alibi om niet te hoeven tekenen’ en moet er opnieuw rekening worden gehouden met maanden uitstel, vertelt Missirolo.

Klaus zou aldus proberen tijd te winnen tot zijn politieke vrienden van de Britse Conservatieven bij de Britse verkiezingen van mei volgend jaar Labour van de macht verdrijven – althans dat is de verwachting. De leider van de Britse Conservatieven David Cameron heeft Klaus in een brief verzekerd dat indien het Verdrag van Lissabon tegen die tijd nog niet van kracht is, zijn partij dan op haar beurt een referendum zal organiseren. Het oordeel van de eurosceptische Britten isin dat geval niet moeilijkte raden.

Zelfs indien het Grondwettelijk Hof groen licht geeft voor het verdrag, dan nog kan Klaus de kat uit de boom blijven kijken. De Tsjechische grondwet stelt weliswaar dat de president bij afwezigheid van wettelijke bezwaren en na goedkeuring door het parlement, zijn fiat moet geven, maar niet binnen welke termijn.

Na een eventueel Iers ja zal er ongetwijfeld zware Europese druk worden uitgeoefend op Praag. Maar president Klaus laat zich niet zo gemakkelijk afdreigen. Antonio Missirolo: ‘Druk van buitenaf kan hem intern zelfs goed uitkomen.’ Tsjechië zinkt op dit moment weg in politieke chaos, maar de president geniet wel nog het vertrouwen van de bevolking. Klaus is er zelf overigens van overtuigd dat de Ieren het verdrag wederom zullen wegstemmen.

praag Anti-Europese betoging voor de Ierse ambassade.

Han Renard

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content