Karl van den Broeck
Karl van den Broeck Karl van den Broeck is hoofdredacteur van nieuwswebsite Apache.

Het woord censuur dreigt zijn betekenis te verliezen. Het is vaak niet meer dan een reclameslogan. Toch moet Vlaanderen pal achter Vitalski gaan staan.

Het begon met de Fenomenale Feminatheek van Louis Paul Boon. De Antwerpse bestendig afgevaardigde Ludo Helsen (CD&V) vreesde dat bepaalde foto’s van naakte kinderen onder de noemer ‘kinderporno’ zouden vallen. Het Fotomuseum blies daarop de geplande tentoonstelling af. Censuur, heette het toen. Anne Provoost, curator van Zogezegd, beloofde prompt dat zij wél alle foto’s zou tonen in Gent. Zij liet de foto’s met naakte kinderen uiteindelijk in de dozen en bewees zo de deugdelijkheid van Helsens beslissing. Het is nu wachten op excuses aan het adres van Helsen.

Toen Jan Fabre einde maart zei dat het Louvre hem had gecensureerd, haalde dat bericht de voorpagina’s niet. De directie van het Parijse museum wou niet weten van een sculptuur van een liggende naakte man met spuitend lid. Schreeuwde Fabre moord en brand? Integendeel. Fabre merkte doodleuk op dat de gecensureerde werken binnenkort in Oostenrijk te zien zouden zijn. Allen daarheen!

Vitalski glunderde toen Luc De Ryck (CD&V), de burgemeester van Temse, vorige week zijn voorstelling Mijn Leven Met Leterme van de affiche haalde in het lokale jeugdhuis.

Hij betreurde dat politici zich bemoeien met cultuur, maar de eurotekens in zijn ogen spraken boekdelen. Censuur rendeert. Zoveel is duidelijk.

Er kwamen ook steunbetuigingen voor Vitalski uit politieke hoek. Animo en Jong Groen! nodigden hem uit om elders zijn voorstelling op te voeren. Daarmee doen ze misschien Vitalski een plezier, maar de vrije meningsuiting is er geen meter mee geholpen. Waarom dagen diezelfde politici Luc De Ryck niet voor de rechter wegens het overtreden van het cultuurpact uit 1973? ‘Wat in opdracht, in naam en op kosten van het gemeentebestuur wordt georganiseerd moet door ons goedgekeurd worden’, zei de burgemeester op VTM. Hoezo? Artikel 4 van het cultuurpact zegt net het tegendeel: ‘Alle overheden (…) onthouden zich van enigerlei vorm van discriminatie, uitsluiting, beperking of voorkeur om ideologische of filosofische redenen.’

In artikel 3 lezen we: ‘De overheids-instanties moeten de gebruikers en alle ideologische en filosofische strekkingen betrekken bij de voorbereiding en de uitvoering van het cultuurbeleid.’

Een burgemeester mag niet op eigen houtje bepalen wat een stedelijk jeugdhuis mag tonen en wat niet. Hij moet het akkoord (of minstens het advies) hebben van een pluralistisch samengestelde raad van beheer. Enkel wanneer de wet overtreden wordt (het tonen van kinderporno, het oproepen tot geweld, het tonen van een KNT-film aan kinderen), mag (moet) hij ingrijpen. Hier ging het om een verbod om puur (partij)politieke redenen en werd de wet overtreden. Dat mag niet ongestraft blijven. De burgemeester moet – uit pure schaamte – ontslag nemen.

Yves Leterme, die liet weten dat hij de ‘lokale autonomie’ van Temse respecteert, bezondigde zich ook aan schuldig verzuim. Hij had de Vaste Cultuurpactcommissie kunnen vragen de zaak te onderzoeken. Het zou hem ook sieren als hij naar een voorstelling van Vitalski zou gaan kijken.

Net zoals Anne Provoost en Jan Fabre garen wilden spinnen bij de (vermeende) censuur van Helsen en het Louvre, probeert CD&V electoraal gewin te puren uit de maatschappelijke discussie over censuur. Het heeft wel het voordeel van de duidelijkheid: de CD&V van Leterme is nu officieel een reactionaire partij. Het cultuurpact viert in 2008 zijn 35e verjaardag. Het was een historisch compromis dat verhinderde dat Vlaanderen een katholieke monocultuur zou krijgen. CD&V heeft zich daar blijkbaar nog steeds niet mee verzoend.

INFO: www.cultuurpact.be

door Karl van den Broeck

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content