‘Burgerjournalisten’ en beroepsjournalisten lopen elkaar voor de voeten.
In België mag iedereen zich journalist noemen. Een amateurjournalist (vaak wordt de misleidende term ‘burgerjournalist’ gebruikt. Beroepsjournalisten zijn ook burgers) heeft evenveel rechten als een beroepsjournalist die erkend is door het ministerie van Binnenlandse Zaken. Dat betekent dat een burgerjournalist ook beschermd wordt door de wet op het bronnengeheim en dat hij – in geval van een persmisdrijf – ook voor een assisenhof moet verschijnen.
Sinds de komst van het internet vind je burgerjournalisten niet alleen in gestencilde blaadjes of bij vrije radio’s, maar ook in blogs allerhande.
Internetmedia en de mainstream media staan vaak lijnrecht tegenover elkaar. Dat blijkt ook uit het boek Burgermedia: opmars, ervaringen, bedenkingen dat Paul Vanlerberghe (ooit journalist bij De Morgen, maar nu een van de actiefste burgerjournalisten) voor Indymedia heeft samengesteld. In het voorwoord worden de wederzijdse vooroordelen opgelijst: ‘Burgerjournalisten spuien vooral opinies en de informatie die ze brengen is lukraak en niet afgetoetst aan woord en wederwoord, luidt de kritiek. Vertegenwoordigers van de burgermedia stellen daartegenover dat de mainstream media de propagandisten geworden zijn van het eenheidsdenken, iets wat vooral zichtbaar wordt wanneer de tegenstellingen wat scherper worden.’
De Vlaamse journalistenbond (VVJ) kiest geen kamp in dit debat. Al wijst nationaal secretaris Pol Deltour op een nieuw fenomeen: de drukte én de broodnijd in de perszaal. ‘Wanneer de interesse het aantal beschikbare persplaatsen overschrijdt, moeten erkende beroepsjournalisten volgens ons voorrang krijgen. De selectie is trouwens simpel: beroeps- journalisten beschikken over een officieel persdocument.’
Indymedia, de linkse burgerkrant op internet, biedt sinds kort perskaarten aan zijn medewerkers aan. Wie zo’n kaart wil, moet zich wel aan een aantal regels houden. Eentje is voor de vaak geëngageerde Indymedia-medewerkers wellicht niet overbodig: ‘Tijdens evenementen waar je aanwezig bent als journalist van Indymedia, gedraag je je het best ook als journalist. Wanneer je wilt meebetogen, laat dan je perskaart thuis.’
Hoe bits het soms kan toegaan tussen burgerjournalisten en beroepsjournalisten bleek op 10 maart tijdens een persconferentie in Antwerpen. OCMW-voorzitster Monica De Coninck gaf toen uitleg over een rapport van de Nederlandse onderzoekster Marion Van San over prostitutie. Indymedia-medewerker Koen Calliauw kreeg het aan de stok met beroepsjournalist Kris Goossenaerts ( Het Nieuwsblad en De Standaard). ‘Toen ik als journalist van Indymedia vragen stelde, werd het Goossenaerts te veel. Woedend sloeg hij op tafel, roepend dat “hij er genoeg van had”! Waar had hij genoeg van? Van burgerjournalisten die hem, de échte, het gras voor de voeten wegmaaiden. Van burgerjournalisten zonder ‘echte’ perskaart, die zo maar het stadhuis binnendrongen en lastige vragen stelden. Met hem aan tafel zaten. Alle andere échte, van tv en kranten, zwegen zedig.’
Pol Deltour reageert diplomatisch op het incident: ‘Wanneer er op het terrein een territoriumstrijdje ontstaat tussen beroeps- en burgerjournalist, moet die met het grootste respect voor elkaar en in alle beleefdheid worden beslecht’, zegt hij.
BURGERMEDIA: OPMARS, ERVARINGEN, BEDENKINGEN, SAMENSTELLING PAUL VANLERBERGHE MET BIJDRAGEN VAN WALTER PAULI, WALTER ZINZEN, NICO CARPENTIER, POL DELTOUR EN BART CAMMAERTS. UITGEVERIJ GETBASIC / INDYMEDIA.BE, 84 PAGINA’S, 12 EURO. MEER INFo: WWW.BURGERMEDIA.BE
Karl van den Broeck
