Voor wie met internationale veiligheid begaan is, betekent München zoveel als Davos voor de wereld van het grote geld. De bijeenkomst trekt minder de aandacht van de beau monde, maar al sinds 1963 tekenen toppolitici van over de hele planeet begin februari in Hotel Bayerischer Hof present voor de jaarlijkse Münchner Sicherheitskonferenz. De grote landen sturen altijd ten minste hun minister van Buitenlandse Zaken en vorig weekend riep de Russische premier Dmitri Medvedev zowaar de sfeer van de Koude Oorlog op. Ook in die tijd was de conferentie op dit moment van het jaar al het rendez-vous waar Oost en West traag rond elkaar dansten.

Minder dan een week nadat gesprekken over de burgeroorlog in Syrië in Genève waren uitgesteld voor ze begonnen, raakten een aantal partijen het in de marge van de Veiligheidsconferentie toch eens over ‘een pauze in de vijandelijkheden’, die eind deze week moet ingaan. Een andere naam mag het voorlopig niet hebben. Die pauze zou vervolgens eind februari in Genève in een meer duurzame wapenstilstand moeten worden omgezet. De Russische en Amerikaanse buitenlandministers Sergej Lavrov en John Kerry ondertekenden het akkoord en hun presidenten Vladimir Poetin en Barack Obama gaven het hun zegen. Of het langer standhoudt dan de duur van de conferentie moet nu snel blijken.

De Syrische oppositie had er in ieder geval meteen een hard hoofd in. Ze vreest dat de Russen in de eerste plaats tijd willen winnen, om het Syrische regime de kans te geven om zijn terreinwinst in en om de stad Aleppo vast te houden. Ze verwijt de Amerikanen dat ze de rebellenmilities die door het Westen worden erkend al enige tijd minder steunen om hen te dwingen om in Genève mee aan tafel te gaan. Ze zijn ook bang dat de Russen straks gewoon verdergaan met iedereen te bombarderen die tegen president Bashar al-Assad opkomt. En dus niet alleen Islamitische Staat en Al-Nusra, zoals werd overeengekomen.

Assad zelf verstoorde vorig weekend nog het prille optimisme door te verklaren dat hij verder wil vechten om heel Syrië te heroveren. Pauze of niet. Ondertussen is Assad natuurlijk militair zo afhankelijk van Rusland en Iran dat hij nog weinig meer is dan een marionet. De kaarten worden door Vladimir Poetin gedeeld. Dat is opmerkelijk, omdat Moskou zes maanden geleden militair nauwelijks in het conflict betrokken was. De internationale nieuwssite Politico vergelijkt Poetins optreden in Syrië nu al met de war on terror van George W. Bush in Irak, en iedereen weet dat die uiteindelijk door de jihadisten werd gewonnen.

De Verenigde Staten moeten er nu op rekenen dat Poetin zich om Assad bekommert, terwijl ze zelf ondertussen weer knel zitten tussen twee vuren. NAVO-bondgenoot Turkije, die installaties ter beschikking stelt van Amerikaanse gevechtsvliegtuigen, is op zijn beurt een campagne begonnen tegen milities van de Syrische Koerden, die door Wash-ington als boots on the ground worden gebruikt in de strijd met Islamitische Staat.

Van dat soort kluwen hebben de Russen weinig last. Ze hoeven er niet over te waken dat Turkije of Saudi-Arabië de situatie niet nog veel erger maakt dan ze al is. Maar ze hebben wel een eigen zwakke plek. In een pleidooi voor een betere samenwerking met Europa riep Dmitri Medvedev in München het schrikbeeld van een nieuwe Koude Oorlog op. Het ging hem daarbij niet om Syrië, maar in de eerste plaats om de economische sancties die Rusland werden opgelegd na de annexatie van de Krim en de interventie in Oost-Oekraïne.

Medvedev moet de Russische economie weer op gang brengen en die sancties zitten daarbij in de weg. Als het Westen ze als een hefboom zou gebruiken om Moskou tot een redelijke houding in Syrië aan te sporen, valt daar ongetwijfeld over te praten. Dat wil daarom niet zeggen dat Rusland vrijuit gaat voor wat in Oekraïne is gebeurd. Over minder dan een maand wordt er in Syrië vijf jaar gevochten. Een half miljoen mensen kwam om het leven en miljoenen Syriërs zijn op de vlucht. Het zou cynisch zijn om niet elke kans op een oplossing te grijpen.

HUBERT VAN HUMBEECK is een medewerker van Knack.

Bashar al-Assad is nog weinig meer dan een marionet van Rusland en Iran.

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content