Wat?
Dit jaar werd de Ronde van Vlaanderen voor vrouwen voor het eerst behoorlijk in beeld gebracht. Ere wie ere toekomt, het was een man die met dat idee op de proppen kwam: Wouter Vandenhaute, de baas van Flanders Classics, een overkoepelende organisatie van zes voorjaarsklassiekers.
Het experiment was zo’n groot succes dat het gek is dat niemand er eerder aan gedacht heeft. De Ronde van Vlaanderen voor vrouwen start een paar uur voor de editie van de mannen, en gaat grotendeels op hetzelfde parcours door. Op de cruciale punten staan vaste camera’s die daar toch al moeten zijn om de mannenkoers in beeld te brengen. Nu capteren ze ook de beste beelden van de vrouwenwedstrijd. Geen extra kost, wel extra content.
Het vernieuwende is dat de spannende momenten bij de vrouwen overlappen met de saaie stukken bij de mannen. De laatste 25 kilometer kwam live op televisie, toen er tijdens de mannenkoers niets te beleven viel en veel kijkers indommelden. Het resultaat was een uitzending met meer hoogtepunten waarbij voortdurend tussen de twee koersen werd geswitcht. De openbare omroep was blij verrast met de waarderingscijfers, al hoefde dat niet te verbazen. Vrouwenkoersen zijn vaak spannender dan hun mannelijke varianten. De Ronde van Vlaanderen draaide in ieder geval uit op een thriller: de Britse wereldkampioene Lizzie Armistead klopte de Zweedse Emma Johansson op de meet.
Het werkt dus langs beide kanten: mannensporten worden als (kijk)product sterker terwijl de vrouwensporten eindelijk meer aandacht krijgen. Hoe je ook over Roland Duchâtelet mag denken, hij is een man met een visie die toen hij voorzitter was van Standard Luik iets gelijkaardigs voor ogen had. Standard Fémina is de referentie binnen het Belgische vrouwenvoetbal. Duchâtelet wou de vrouwenploeg voor het mannenteam laten spelen, in een soort dubbele affiche, om zo zijn supporters vier uur lang in het stadion te houden. Het principe is hetzelfde: de organisatiekosten zijn toch al gemaakt en al wat erbij komt, is winst. Ironisch genoeg trok de harde kern van Standard naar de vrouwenmatchen om tegen Duchâtelet te protesteren, en bleven ze weg van de mannenwedstrijden. Uiteindelijk gooide de voorzitter de handdoek in de ring voor hij zijn plan ten uitvoer kon brengen. Wel had hij goed gezien dat er een kruisbestuiving mogelijk is tussen het mannen- en vrouwenvoetbal. Dat bewijst Imke Courtois, een voetballende vrouw die als analist een meerwaarde is bij het mannenvoetbal én de aandacht voor de damessport aanzwengelt.
Wie?
Vrouwenvoetbal en -wielrennen blijven voorlopig eerder een zaak van overleven dan van floreren. De atletes plukken niet de vruchten van de toegenomen aandacht, zeker financieel niet, al moet dat stilaan wel gebeuren. Vooral het vrouwenvoetbal, dat in opmars is door een spectaculaire groei van het aantal aangesloten meisjes, mag zich aan een hausse verwachten. De nationale damesploeg plaatste zich voor het Europees Kampioenschap dat volgend jaar in Nederland doorgaat. De Voetbalbond wil de fanclub van de Rode Duivels voor dat evenement warm maken. Het EK komt bovendien live op televisie, en dat zou wel eens de grote doorbraak van de vrouwelijke Rode Duivels kunnen betekenen, zeker als de Belgische dames knallen.
De telegenieke, welbespraakte Imke Courtois is namelijk geen uitzondering. De Belgische voetbalvrouwen hebben haast allemaal een universitair diploma en zijn tactisch zeer beslagen. Bovendien zijn ze niet minder interessant dan de mannelijke oud-internationals die nu als analist worden opgevoerd. Er zitten nog Imkes Courtois in de wachtkamer. Tessa Wullaert, de superster van de nationale ploeg, mocht al commentaar geven bij wedstrijden van de Champions League.
Waarom?
Onder de toegenomen aandacht voor de damessport borrelt een maatschappelijke trend die ondernemers als Vandenhaute en Duchâtelet perfect hebben aangevoeld. De inschrijvingen voor allerhande amateurevenementen – joggings, mountainbiketochten, Ten Miles – stijgen enorm. Daar is maar één reden voor, namelijk de opmars van de vrouw. Waar je twintig jaar geleden nog moest zoeken naar vrouwelijke deelnemers, bestaat de helft van het peloton nu uit dames. De hype begon in 2002 met de lancering van de eerste Start to Run-programma’s. In Amerika joggen nu meer vrouwen dan mannen. Dat leidt tot een opmerkelijk neveneffect: om zich te onderscheiden kiezen de sportiefste mannen vaker voor de triatlon of het ultralopen. Extreme sporten worden mainstream.
Na de joggingschoen emancipeert ook de fiets. Precieze cijfers zijn er niet, maar ongeveer een op de vijf racefietsen die in België verkocht worden, zijn bestemd voor een vrouw. De producenten hebben dat begrepen en brengen modellen met aangepaste kaders op de markt die beter geschikt zijn voor het dameslichaam (vrouwen hebben doorgaans kortere benen en armen). Ook de kledij werd een stuk modieuzer. Maar die ingrepen blijven beperkt tot de amateursporten. De stap naar topsport en media-aandacht blijkt niet makkelijk te nemen. In die zin blijven vrouwensporten afhankelijk van de mannen.
Natuurlijk zijn vrouwensporten op zichzelf boeiend. Hen voornamelijk als een aanvulling op de mannensporten neerzetten, kan de indruk wekken dat ze minderwaardig zijn. Maar de atletes zijn vooral blij dat er eindelijk iets beweegt. Een interessante case is het veldrijden bij de vrouwen. Vijf jaar geleden kregen damesveldritten een samenvatting van tien seconden, net voldoende om de winnares juichend over de streep te zien rijden. De vrouwenuitzendingen werden jaar na jaar ruimer en zijn nu zelfs boeiender dan mannenveldritten: de voornaamste actie komt in beeld en de tussenstukken worden geschrapt. Die toegenomen exposure bleef niet zonder gevolgen. Het aantal vrouwenteams groeit gestaag of, preciezer, bijna alle grote mannenploegen beschikken nu over een damesafdeling. Het professionalisme neemt zienderogen toe en de betere rensters stellen tot hun tevredenheid vast dat er plots vraag is naar hun handtekening.
Tekst JEF VAN BAELEN, illustratie ZAZA
Het EK komt live op televisie, en dat zou wel eens de grote doorbraak van de vrouwelijke Rode Duivels kunnen betekenen.
De Belgische voetbalvrouwen hebben haast allemaal een universitair diploma. Ze zijn niet minder interessant dan de mannelijke oud-internationals die nu als analist worden opgevoerd.
