Landschapsarchitectuur, foto’s van Bas Princen

De Nederlander Bas Princen was architect en werd fotograaf. Hij is gefascineerd door natuur en architectuur. De mens heeft geprobeerd beiden naar zijn hand te zetten. Maar de foto’s stellen de vraag of hij daar wel in geslaagd is. De natuur werd gemanipuleerd en daarna aan de erosie prijs gegeven. De architectuur nam surreële proporties aan die als bizarre entiteiten aan hun lot schijnen overgeleverd.

De Singel in Antwerpen heeft een lange traditie met tentoonstellingen over architectuur. Er is nu een expositie te zien van een architect die fotograaf werd. De Nederlander Bas Princen (°1975) heeft zich gespecialiseerd in het ontdekken van landschapsarchitectuur in de meest verscheidene vormen.
Hij reisde veel en vond, van de Verenigde Staten tot China, landschappen en gebouwen die een dubbele bodem hebben. Natuur en cultuur vinden er elkaar maar op een manier die aan het surreële grenst en in beiden heeft de mens een inbreng gehad. De landschappen heeft hij aangetast maar niet voltooid, de gebouwen voltooid maar in vele gevallen aan hun lot overgelaten. Men zoekt naar de zin ervan zoals in een Egyptische woestijn waar domino-betonstructuren wachten op leven, of een betegelde Skywalk, ergens in China die zoekt naar een bestemming. De mens en de natuur worden een dilemma zoals de flatgebouwen die opgetrokken werden op een grillig rotsmassief en er zowel eenheid als contradictie vertonen.

Een kapel in beton schuilt geïncorporeerd onder het massieve gewicht van een rots. Het zijn hallucinerende beelden zoals ook sommige landschappen die aantonen hoe men ze heeft aangetast om ze daarna over te laten aan de erosie. Bas Princen wil laten zien hoe de mens nieuwe landschappen creëert als een tussenvorm van de realiteit of in bizarre omkeringen. Hij klaagt niet aan maar stelt vast. Als voormalig architect is hij nieuwsgierig naar de scheppingskracht van de bouwers en tegelijk is hij verwonderd over de impact van de natuur.

Hoe groot die kan zijn verbeeldt hij door in zijn monumentale foto’s soms mensen in die natuur vast te leggen. Ze zijn klein en onbeduidend geworden in de grootsheid van het landschap. Het menselijk vernuft wil de natuur beheersen maar is te klein om daar in te slagen. Zijn interventies houden op en het landschap herneemt zijn rechten. Vervreemdend om naar te kijken.

Negen zalen
Dit is fotografie van een bijzondere soort. Met een technische camera wordt de realiteit haarfijn weergegeven, ze wordt niet fotografisch gemanipuleerd en ze heeft grote esthetische kwaliteiten. Hier is een perfectionist aan het werk die zijn kennis van het medium gebruikt om een boodschap uit te beelden. Dat is ook het geval voor de tentoonstelling zelf. In de nieuwe expositiezaal van De Singel ontwierp hij een kubus met negen zalen, één voor iedere foto. Daardoor wordt de bezoeker geïsoleerd van de bestaande ruimte en geconfronteerd met de afzonderlijke beelden wat de reflectie stimuleert. In zekere zin ervaart hij op die manier dezelfde sensatie als de fotograaf bij de opnamen.

Ook het catalogusboek ontwierp hij.op een eigenzinnige manier. Tegenover iedere foto staat een witte of grijze pagina die het beeld ruimte geeft en de monumentaliteit ervan accentueert. Tenslotte is er nog de titel van de tentoonstelling, “Reservoir”. Princen zegt “Een reservoir is bedoeld om te verzamelen en op te slaan. Het is een ophoping en tegelijkertijd is het een reserve, iets om in de toekomst te gebruiken. Ik ben uiterst geïnteresseerd in deze laatste opvatting, een verzameling of een zaak die betekenis heeft en gebruikt wordt in de toekomst”.

Ludo Bekkers

Tentoonstelling : “Bas Princen – Reservoir”. Antwerpen De Singel nog tot 22 mei.