Leo Neels

Kraakjournalistiek

Leo Neels Advocaat en Prof. (em.) Mediarecht KULeuven en UAntwerpen

Met gebruikelijke zin voor overdrijving, werd de nieuwe Humo aangekondigd als de beste ooit.

Zoals vaak het geval is, zat de vernieuwing meer in de vorm dan in de inhoud. Het hoofdartikel hield het bij het beproefd redactioneel concept: suggereren, te verstaan geven, laten blijken, juist onvoldoende schrijven om een slagje om de arm te houden, net genoeg beweren om conclusies te inspireren, in de tijd opeenvolgende evenementen zo beschrijven dat er een oorzakelijk verband lijkt, rollenspelers linken als partners in oneigenlijkheid.

Kortom, de gekende stijl: geen journalistiek die op origineel spitwerk berust, maar voldoende herhaling die de aannemelijkheid schijnbaar verhoogt, amalgaam van feiten en figuren – met als gemeen kenmerk de suggestie van zaken achter het scherm, op de snijlijnen van machtspolitiek en financieel eigenbelang en buiten de lijntjes.

Het vernieuwende zat daar dus niet; dat zat in het samenbrengen, synchroon met Dag Allemaal, van alle inmiddels over de heer Stevaert gekende verhaallijnen in een spectaculaire reputationele genadeslag. Een fors contrapunt, na jarenlange behagend en hagiografisch geschrijf op de hoogtepunten van zijn politieke zeggenschap. Het theatrale paarse avontuur bracht de journalistieke zwakheid aan het licht om een onafhankelijk journalistiek oordeel te vrijwaren. Stevaert’s verschroeiende politieke steekvlam verbrandde uiteindelijk zijn partij en de man zelf. Zonder enige journalistieke of persoonlijke verfijning, sprak Humo vorige week het eindarrest uit.

Ook Chokri Mahassine ondervond recent hoe wankel het mediavoetstuk is, en hoe onbetrouwbaar journalistieke sympathie. Van jongerenheld naar dubieuze cumulard, van sympathieke festivalman naar poenpakker, van de held bij storm en ontij naar de schandpaal van het drankbonnen-débacle. Iets te veel geschuild onder de veilige paraplu van de Limburgse machtsorgie? Iets te veel gerekend op mededogen van ticketbezitters? Makkelijk slachtoffer, toch ook, van een reputatieproces zonder tegenspraak. Media make and unmake reputations. Make and break – zeggen de Engelsen.

En tenslotte Prins Laurent. Al langer voorgesteld als de sympathieke losbol van de koninklijke familie, toch iets toegankelijker dan zijn familieleden. Vaak op de verkeerde plaats en/of in fout gezelschap – zo zakelijk als privé. Et alors? Privé-zaken of niet ? Van algemeen belang of eerder maar van belang omdat media er graag struis over doen? Toch ook in de overdrijving van het journalistieke spectrum: ofwel hagiografisch – “Royalty”! – ofwel onder de gordel – Deborsu op RTBf.

Pas nog besliste een Britse rechter dat wie een ambassadeursrol heeft, moet gedogen dat het publiek er onder omstandigheden recht op heeft kennis te krijgen van feiten uit wat bij iemand anders zijn privé-leven zou zijn. De Captain van de Britse nationale voetbalteam, Rio Ferdinand, verspreidde, aldus het Hof, een misleidend zelfbeeld als ideale schoonzoon, trouwe echtgenoot en goede familieman, en heeft geen vordering tegen de Sunday Mirror die het verhaal van één van zijn ex-liefjes afdrukte, met wie hij jarenlang een geheime overspelige relatie had. Hij had ook nog doelpunten gemaakt bij een tiental andere dames. Dan mag het tegen betaling verworven kiss and tell-verhaal worden gepubliceerd, en de man zal nu zelf zo’n 500.000 UK Pounds verschuldigd zijn, … net iets meer dan zijn maandloon… Van personen op het publieke forum die beweren een rolmodel te zijn, mag worden verwacht dat zij daarbij het publiek niet misleiden.

Niet een te snel te veralgemenen rechterlijke uitspraak, doch een aanwijzing dat verantwoordingsplicht snel uitbreidt in onze samenleving. Naar al wie de publieke schijnwerpers opzoekt en als rolmodel publieke erkenning nastreeft. Betreffende veel aspecten van hun doen en laten – ook private, in de mate waarin ze ook op dat vlak wel eens pronkten. Het vergt nog meer verantwoordingsplicht van redacties over die materies, want reputaties kraken is gemakkelijk. Hoe doen redacties dat met respect voor de familiekring van de betrokkenen en hoe zullen ze, als daar reden toe zou zijn, ten onrechte gekraakte reputaties herstellen?

Leo Neels Mediarecht Uleuven en Uantwerpen #LeoNeels

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content