Kostbare herinneringen, Foto’s van Sarah Moon

De vroegere modefotografe Sarah Moon heeft altijd ook persoonlijke projecten bedacht en uitgevoerd. Die waren en zijn geënt op herinneringen uit haar jeugd en indrukken die te maken hebben op het verleden. Portretten, natuurbeelden, dieren, soms ook een oud circus vertellen over een vorm van nostalgie, van dingen die voorbij zijn en ook over melacholie. Om die indruk te versterken drukt ze haar bewerkte Polaroid foto’s af in een sepiakleur die ook naar oude fotografie verwijzen.

Sarah Moon is niet zomaar een fotograaf, ze is een kunstenares omdat ze de beelden die ze creëert inventief; esthetisch en heel persoonlijk zijn. Haar carrière begon ze in de modewereld met als hoogtepunt een campagne die ze voor Cacharel

maakte en die ondertussen legendarisch is geworden. Niet het model was belangrijk maar de ingenieuze manier om

de kledij op een originele manier voor te stellen was haar hoofdbekommernis. Ze won er talloze prijzen mee en ze werd

gepubliceerd in prestigieuze tijdschriften als Vogue, Harper’s Bazaar en Stern. In de jaren tachtig besliste ze te stoppen met reclame opdrachten en ging ze zich toeleggen op persoonlijke en zuiver artistieke projecten. Favoriete thema’s werden reminiscenties aan de kindertijd en vooral herinneringen. Portretten, natuurbeelden, oude circussen en dieren waren haar favoriete onderwerpen. Het zijn niet zomaar exacte weergaven van de werkelijkheid maar door een bijzondere techniek krijgen deze beelden een tijdloosheid, een zweem van illusie. Dat effect bereikt ze op een speciale manier van om te gaan met de opnamen. Ze werkt meestal met een polaroid camera die kant en klare beelden levert. In het toestel zit een compact ontwikkelingsmechanisme dat de foto’s meteen ontwikkelt. Aan het positief zit uiteraard een negatief dat Moon er zorgvuldig afpelt. In de donkere kamer bekomt ze zo de basis om er verder mee aan de slag te kunnen gaan. Ze beschadigt bewust dat negatief, ze bekrast het, maakt het desgevallend vuil, vergroot en print het in een ouderwetse sepiakleur. Het worden op die manier als beelden uit een verleden tijd en roepen echte of vermeende herinneringen op die haar terug brengen naar de kindertijd, dromen of zelfs hallucinaties. In haar persoonlijk werk kiest ze vooral voor het zwart/wit procédé omdat, zegt ze, voor mij zwart/wit dicht bij de introspectie ligt, de eenzaamheid, herinneringen, verlies, gemis. En datzelfde zie ik niet terug in kleuren want dat is een andere taal, een levende taal.

Uit de foto’s van Sarah Moon spreken een eindeloze melancholie die soms eigen is aan herinneringen. Foto’s zijn altijd herinneringen, wat eens was is nu niet meer. Wanneer de fotograaf op de ontsluiter drukt is “le moment décisif” (Cartier Bresson) al geschiedenis. Wat voorbij is kan niet meer teruggehaald worden en behoort definitief tot de algemene of persoonlijke geschiedenis. In Moons’ beelden komt dat uitdrukkelijk tot uiting en precies daarom zijn ze melancholisch, het kleine verdriet is haar boodschap. Dat haar Joodse origine daar niet vreemd aan is mag niet verwonderen. Het is een eigenschap maar ook een kwaliteit om kostbare herinneringen te koesteren..

Ludo Bekkers

Tenoonstelling “Sarah Moon, Coïncidences/Toevalligheiden””. Brussel Botanique, nog tot 14 augustus.