Koffiedik kijken in de eerstelijnszorg

Stijgt het aantal bezoeken aan de huisarts werkelijk door de crisis? Precies een jaar geleden beweerde men net het omgekeerde.

Volgens cijfers van het Riziv steeg het aantal raadplegingen bij de huisarts het afgelopen jaar met bijna 1 miljoen. De crisis, klinkt het unaniem. De redenen liggen voor de hand: werkonzekerheid, ontslag, financiële moeilijkheden en stress zorgen voor meer psychosomatische problemen en depressies en die vangt de laagdrempelige eerstelijnszorg grotendeels op.

Precies een jaar geleden, in juni 2011, blokletterden de kranten het omgekeerde, namelijk dat de Belgische huisartsen steeds minder werk hebben. Toen stelde een onderzoek van de Christelijke Mutualiteiten een forse daling in het aantal huisbezoeken vast en ook een terugval in het aantal raadplegingen. Het aantal raadplegingen in 2010 verminderde met maar liefst 1,3 miljoen in vergelijking met 2009. Toen werd de daling gedeeltelijk aan de vaccinatiecampagne tegen de Mexicaanse griep toegeschreven, die zorgde voor meer bezoeken aan de huisarts in 2009. Gedeeltelijk ook aan de mensen die de weg naar de huisarts niet vinden en meteen naar de Spoed trekken in de ziekenhuizen. Tenslotte aan de crisis, waardoor steeds meer mensen een bezoek aan de arts zouden uitstellen.

Nattevingerwerk De waarheid is dat er geen goed instrument voorhanden is om de impact van de crisis op de eerstelijnsgezondheidszorg te meten. Voor de toename zijn tal van redenen te bedenken. De sterke opkomst van de derdebetalersregeling bijvoorbeeld, die economisch zwakkeren de mogelijkheid biedt om voor 1 tot 1,5 euro een huisarts te raadplegen. Het succes van de wijkgezondheidscentra, die naar analogie met de groepspraktijken Geneeskunde voor het Volk, werken met een forfaitair systeem.

Tot 2000 waren er slechts 7, ondertussen zijn er al 19. Ingeschreven patiënten betalen zelf niets, dat doet de ziekteverzekering voor hen. Dan is er de regelneverij, die maakt dat mensen voor alles en nog wat een doktersbriefje nodig hebben. Niet alleen voor hun sportclub, maar tegenwoordig ook wanneer zoon of dochterlief medicatie moet innemen tijdens de schooluren of in het kinderdagverblijf.

Huisartsentekort
Uit onderzoek van de vzw Samenlevingsopbouw Antwerpen uit 2010 bleek net dat mensen die nauwelijks de eindjes aan mekaar kunnen knopen, het doktersbezoek vaker uitstellen. Eén van de factoren waarom armoede leidt tot meer ongezondheid, daarover bestaat wel uitvoerig onderzoek.

De groep mensen in armoede neemt almaar toe. Eenoudergezinnen, ook een groeiende groep, gaan net minder naar de dokter. Vergeet tenslotte niet dat we hier kampen met een nijpend tekort aan huisartsen. Wie beroepsactief is, doet natuurlijk meer consultaties. Concluderen dat huisartsen meer werk hebben als gevolg van de crisis is veel te kort door de bocht.

Marleen Finoulst, Bodytalk