Koele kikker Barack Obama of eeuwige draaikont Mitt Romney?

Wie wordt de volgende president van de Verenigde Staten?

Als de rest van de wereld mocht kiezen, was het eenvoudig. Dan werd Barack Obama met voorsprong verkozen voor een tweede ambtstermijn als president van de Verenigde Staten. De rest van de wereld is nog altijd als de dood voor de cowboymentaliteit van voormalige medewerkers van George W. Bush die zich in de entourage van de Republikein Mitt Romney schuilhouden. Maar de rest van de wereld mag niet kiezen, en in de VS zelf liggen de kaarten niet zo eenvoudig. Veel kiezers zijn ontgoocheld omdat Obama de hoge verwachtingen niet heeft kunnen waarmaken.

Dat heeft uiteraard te maken met de economie. Geen president in de geschiedenis van de Verenigde Staten kreeg een tweede kans, als er in het jaar van de verkiezingen zo veel mensen werkloos waren. Obama kreeg de motor van de Amerikaanse economie niet aan de praat. Amerikanen hebben daar weer een mooi beeld voor. Een paar verkiezingen geleden draaiden alle analyses om de zogenaamde soccer mom – de moeder die in haar pick-up de suburbs doorkruist om de kinderen van de ene afspraak naar de andere te brengen. Nu staat de zogenaamde waitress mom centraal, die alle moeite van de wereld heeft om de eindjes aan elkaar te knopen. Dat verschil zegt veel over de stemming in het land. Zowel Obama als Romney heeft de stem van de waitress mom nodig om te kunnen winnen. En de president ligt op dit moment niet in de bovenste la.

Campagne voeren in de VS is moeilijk. Amerikanen geloven graag dat ze uitmunten op alle vlakken, en ze worden op dat punt niet graag tegengesproken. Een presidentskandidaat moet een soort cheerleader zijn – de vergelijking is van de historicus Robert Dallek. Hij mag vooral niet zeggen dat er in het land ook veel fout gaat. Bijvoorbeeld dat de VS in de ranglijst van ‘kinderarmoede in ontwikkelde landen’ pas op de 34e plaats staan van 35 landen. Wat kindersterfte betreft, halen ze net de top 50 van de wereld. Geert Mak beschreef deze zomer nog in het verslag van zijn reis door Amerika – Reizen zonder John – hoe het hele overheidsapparaat door een gebrek aan aandacht in elkaar zakt. En van de veelgeroemde sociale mobiliteit in de VS blijft ook niet veel over. Zelfs Europa doet het op dat vlak tegenwoordig beter.

Een presidentskandidaat die dat zegt, is goed voor pek en veren. Vorige week overleed de Democraat George McGovern, die bij de verkiezingen in 1972 geen schijn van kans had tegen Richard Nixon. McGovern bestond het om zijn toehoorders in een campagnetoespraak, in volle Vietnamoorlog, te vragen om ook een moment stil te staan bij de Vietnamezen die door Amerikanen werden gedood. Een menselijk gebaar en de doodssteek voor zijn kansen op het presidentschap.

Hij wordt nu geprezen als een fatsoenlijk mens. Misschien hadden de Amerikanen toen beter voor hem gekozen dan voor de schurk Nixon. Vandaag hebben ze zo’n keuze niet. Ze moeten het nu doen met de koele kikker Barack Obama en de eeuwige draaikont Mitt Romney. Over cowboy George W. spreekt niemand nog. Zelfs zijn partij- en geestgenoot Romney bewaart afstand. Terwijl het in deze campagne in de eerste plaats toch nog altijd om de afwikkeling gaat van de erfenis waarmee hij zijn land heeft opgezadeld.

Hubert van Humbeeck