Sparen hoeft niet moeilijk te zijn

Het is wetenschappelijk bewezen dat sparen voor later ‘rationeel moeilijk’ is. Gelukkig bestaan er technieken om al deze psychologische barrières te overwinnen. Belangrijk is wel dat u zich een haalbaar spaardoel vooropstelt. Rabobank.be ontwikkelde voor u de spaarkrachttest, een unieke tool die u helpt bij het bepalen van uw spaardoelen.

Maakt u ook regelmatig het goede voornemen om wat extra te sparen voor de oude dag? Valt dat in de praktijk niet zo goed mee? Troost u, u bent zeker niet alleen. Meer nog, er bestaat hiervoor een wetenschappelijke verklaring. De invloedrijke gedragseconoom Richard Thaler noemt sparen voor later ‘rationeel moeilijk’ en daarvoor ziet hij vier belangrijke redenen: verliesaversie, gebrek aan zelfcontrole, beperkte rationaliteit en uitstelgedrag.

Met verliesaversie bedoelt hij dat een verlies een veel grotere mentale impact heeft op het geluksgevoel van de mens dan een gelijkwaardige winst. Mensen beschouwen het sparen voor een toekomstig pensioen als een verlies omdat ze daardoor vandaag minder kunnen uitgeven. Dit verklaart waarom sparen voor later zoveel moeite kost.

Maar er is meer. Mensen hebben de neiging om hun vermogen op te delen in mentale spaarpotjes: leefgeld, geld voor vaste kosten, geld voor een reisje enzovoort. Dit maakt het hen gemakkelijker om het overzicht te bewaren en de juiste financiële beslissingen te nemen. Het spaarpotje voor later is echter veel moeilijker te definiëren en daarom is het lastig om dit spaarpotje op regelmatige tijdstippen te spekken.

Misschien wel de grootste verklaring voor het fenomeen is het gebrek aan zelfcontrole. Wie wil sparen, moet zijn huidige uitgaven beperken en dat vergt heel wat discipline en inzicht op de lange termijn. Iedereen verkiest om vandaag 100 euro uit te geven want dat zorgt voor een instant bevrediging. Die krijgt u niet wanneer u het geld spaart voor later. Bovendien hebben de meeste mensen een natuurlijke aanleg om onaangename dingen uit te stellen. Zo denken ze – vaak onterecht – dat sparen later gemakkelijker zal gaan.

Gelukkig bestaan er technieken om al deze psychologische hindernissen te overwinnen, zonder dat dit ons veel moeite hoeft te kosten. Een van de belangrijkste is automatisch sparen op het ogenblik dat het loon wordt uitbetaald. Op die manier komt u niet in de verleiding om het geld meteen uit te geven.

Het bedrag dat u vooraf wenst te sparen, moet echter wel haalbaar zijn. Op die manier zorgt u voor financiële rust en tevredenheid. Is het bedrag te hoog, dan loopt u het risico dat u de motivatie verliest. Hoe groot die ideale spaarbuffer is, komt u te weten door de spaarkrachttest uit te voeren. Rabobank.be ontwikkelde een unieke tool die de eigen spaarkracht berekent. Op die manier krijgt u niet alleen meer inzicht in uw spaarkracht, u kunt uw spaarprestaties ook vergelijken met die van de andere Belgen. Surf naar Rabobank.be en doe meteen de eenvoudige test.

Wilt u meer weten over mental accounting en hoe ons brein ons spaargedrag beïnvloedt? Lees dan de andere artikels in dit dossier.