Philippe Samyn: “Horta is mijn grote held”

Le Corbusier? “Een vulgaire geest. Erger: een kunstenaar!” Philippe Samyn, een van de grootste Belgische architecten van het moment, heeft geen hoge pet op over het modernisme. In een gesprek met acht Knack-lezers doet hij zijn filosofie uit de doeken.

Dankzij het initiatief van Nieuwe Renault Espace en Knack onder de titel ‘Inspiring People’, kregen acht lezers van Knack de unieke gelegenheid om aan tafel te schuiven met Philippe Samyn. Chef Alex Verhoeven (Fleur de Sel, Kasterlee) roert ondertussen in de potten van de keuken van kunstenares Isabelle de Borchgrave. Een beter recept om de Belgische toparchitect aan de praat te krijgen, lijkt moeilijk te vinden.

Hij steekt meteen van wal met een pleidooi tegen modernisme. “Waar dient dat voor”, vraagt hij zich – retorisch – af. “Het is een dwaling, een dwaasheid in de architectuur. Die moet niet recht of zuiver zijn, maar rococo, barok. Een beetje zoals de kunstwerken van onze gastvrouw (ze is bekend om haar uitbundig beschilderd papier). Daarom houd ik niet van Le Corbusier: ik zie hem als een vulgair kunstenaar. Mijn grote held, dat was Horta. Net als Horta probeer ook ik om een bouwer te zijn. Geen kunstenaar, maar een stielman.”

Philippe Samyn:
© Jerry De Brie

Tot zijn bekendste prestaties behoren onder andere de Belgische Zuidpoolbasis, de brandweerkazerne van Enschede, het hoofdkantoor van Asahi Glass Corporation in Brussel, de overkapping van het station van Leuven en nog een rist andere emblematische gebouwen over de hele wereld.

Modernisme is een dwaling, een dwaasheid in de architectuur.

Vandaag gooit Samyn vooral grote ogen met het ontwerp van de zetel voor de Raad van Europa, vlakbij het Schumanngebouw in de Brusselse Europese wijk. De volksmond heeft het over het ‘ei van Van Rompuy’: die koosnaam heeft Samyns ontwerp te danken aan de eivorm (een soort van lantaarn of amfoor) die in het oude Résidence Palace zit ingebed. Met smaak en verve vertelt Samyn aan de lezers hoe hij die openbare wedstrijd heeft gewonnen. “Ik had een jonge vennoot die ik de opdracht gaf om wedstrijden uit te zoeken. Een willekeurige, jongere medewerker zette ik aan het werk om het project op te starten. Zelf dacht ik: een paleis optrekken langs een architecturale riool: hoe Belgisch kan iets zijn? Vergelijk dat eens met Versailles! Ik vond het concept zó geweldig waanzinnig, dat ik de wedstrijd absoluut wilde winnen.”

Philippe Samyn:
© Jerry De Brie

Ingekapseld in het historische Résidence Palace ontwierp Samyn met zijn medewerkers een constructie die momenteel in aanbouw is. “Het is een totaal crazy project, maar het is tegelijk fantastisch leuk. Ik wilde ook een statement maken van soberheid, en besliste om oude raamkozijnen te gebruiken om de gevel te bouwen. Stop met de boodschap van Europese arrogantie en pretentie. Lang leve de circulaire economie!” Een ogenschijnlijk wanordelijke opeenstapeling van oude ramen zal het gebouw een opvallende en zelfs humoristische touch geven. Nadat Samyns bureau de wedstrijd won, trok hij zelf naar de Antwerpse haven om te kijken of hij überhaupt aan voldoende recycleerbare ramen zou geraken: “wat een geluk”, jubelt hij daar vandaag over.

Dat zijn bureau de anonieme wedstrijd uiteindelijk won, verbaast Samyn nog steeds: “het was niet meer dan een potje blufpoker. Maar laat ik meteen ook duidelijk zijn: het was geen gimmick. Ik probeer toch om iets waardevols te doen, om zinvolle dingen te bouwen.”