Junctions

Het is op z’n minst merkwaardig dat de fotomusea van Charleroi en Antwerpen er nooit in geslaagd zijn tot enige samenwerking te komen.

In BOZAR is een tentoonstelling te zien “Junctions” samengesteld door de Luikse fotograaf Jean-Louis Vanesch. Hij zocht werken uit de verzameling van het Antwerps Fotomuseum die op een of andere manier verwant zijn aan zijn eigen oeuvre.

Het is niet de eerste keer dat het FoMu op die manier delen van haar collectie in BOZAR toont. De initiatiefnemer voor die samenwerking is Frank Vanhaecke, curator voor de fototentoonstellingen in BOZAR. Dat hij het voortouw neemt om het Antwerps museum buiten zijn oevers te laten treden is te wijten aan het gebrek aan samenwerking van het museum met andere instellingen.

Het is op z’n minst merkwaardig dat de fotomusea van Charleroi en Antwerpen er nooit in geslaagd zijn tot enige samenwerking te komen. Het zijn de enige uitgesproken instellingen in dit land die exclusief voor fotografie gaan en hun beider collecties zijn van veel meer dan lokaal belang. Zijn het ook daar communautaire reflexen die spelen – wat wij doen, doen we beter – of is de mentale afstand tussen de twee steden tè groot.

Dat heeft zo zijn gevolgen voor het beeld dat de museumbezoeker moet opvangen van de ontwikkeling van de Belgische fotografie. Zowel in Wallonië, Brussel als Vlaanderen leven en werken fotografen van hoog niveau. Alleen de insiders kennen hen omdat ze de taal- en gevoelsgrens nooit oversteken. Ik kan me voortellen dat de naam van Jean-Louis Vanesch bij het doorsnee Vlaamse fotopubliek geen belletje doet rinkelen. En dat geldt ook voor de vele tientallen getalenteerde fotografen van over de taalgrens. Het is een open vraag waarom, aan de ene of andere kant van die fotografische grens, nooit een museuminitiatief bedacht werd om samen te werken. Het Musée de la Photographie in Charleroi is afhankelijk van de Franse Gemeenschap Wallonië-Brussel, het Fotomuseum in Antwerpen is een provinciaal instelling erkend door de Vlaamse Gemeenschap. Ze streven eenzelfde doel na : fotografie kenbaar maken aan het grote publiek. Beiden bieden om de drie maanden een trits van tentoonstellingen aan waarbij, statistisch bewezen, die van Charleroi ook door een Vlaams publiek worden bezocht (de persdocumenten bijvoorbeeld zijn in loepzuiver Nederlands opgesteld) Vice versa is geen onderzoek gevoerd. Beiden bezitten een uitstekende verzameling maar die van Antwerpen is ruimer en historisch interessanter. Bovendien kan het laatste pronken met een uniek bezit aan apparatuur, van de aanvang tot nu. Ze zijn derhalve complementair.

Maar het belangrijkste element om tot samenwerking te komen is het bekend maken van de fotografen uit de beide landsdelen. Het moet toch mogelijk zijn om simultaan monografische tentoonstellingen te organiseren van de beste kunstenaars uit beide landsgedeelten. Het moeten jaarlijks hoofdexposities worden met catalogus en alles erop en eraan. Een imposante officiële Vlaamse delegatie moet bij de opening van hun fotograaf in de Carolingse hoofdstad aantreden mèt Vlaamse hapjes en drankjes en omgekeerd moeten de franstaligen zich in de Scheldestad op dezelfde manier aandienen. Is dat allemaal fictie ?

Neen, het vergt initiatief en bereidheid. Waar wacht Antwerpen op om de eerste stap te zetten. Daar hebben we geen communautaire akkoorden voor nodig. BOZAR in Brussel doet de volgende maanden om beide musea te laten samenwerken. De tentoonstelling Beyond the document brengt de curatoren van Antwerpse en Charleroi samen om dertien fotografen uit Noord en Zuid België van hun beste kant te laten zien. Brussel als trait d’union qui fait la force.

Ludo Bekkers