Hubert van Humbeeck

Impasse om Syrië

Terwijl het dodenaantal in Syrië oploopt, blijft de internationale gemeenschap pijnlijk stil.

De burgeroorlog in Syrië komt nu ook voor de inwoners van Damascus dichterbij. Toen president Bashar Al-Assad vorige week zijn nieuwe regering installeerde, was tot in het presidentiële paleis geweervuur te horen van gevechten in de buitenwijken van de stad. Er zijn meer tekenen die erop wijzen dat de steun voor het regime afbrokkelt en dat het leger een steeds kleiner deel van het land controleert. Of dat klopt, is niet zeker. Informatie uit Syrië blijft gekleurd en wordt vaak gemanipuleerd, zodat hoogst onduidelijk is wat er echt gebeurt.

De bijeenkomst van de zogenaamde Actiegroep voor Syrië, die door bemiddelaar Kofi Annan in Genève werd bijeengeroepen, bracht weinig klaarheid. Het vredesplan dat de voormalige secretaris-generaal van de Verenigde Naties weken geleden voorstelde, bleef op het terrein dode letter. De Actiegroep bestaat uit de vijf permanente leden van de Veiligheidsraad, de Europese Unie en enkele buurlanden van Syrië. Iran is daar niet bij – dat willen de Amerikanen niet. Hoe dan ook was de Veiligheidsraad het van bij het begin oneens over de manier waarop deze crisis moest worden aangepakt, en dat bleek ook in Genève.

De afspraak die er werd gemaakt, helpt de zaken daarom niet vooruit. Het idee is dat er een overgangsregering wordt gevormd die een grondwet moet schrijven en verkiezingen organiseren. Alle strijdende partijen zouden in die regering vertegenwoordigd zijn met mensen over wie overeenstemming bestaat. De westerse zijde houdt vol dat president Al-Assad in dat proces geen rol meer kan spelen. Rusland en China willen die mogelijkheid niet uitsluiten. Het verzet vindt het een waanzinnige gedachte dat het met de ‘beul’ Al-Assad zou moeten praten.

Een waarnemer noemde de hele Actiegroep een ‘coalitie van de onwillenden’, naar analogie met de coalition of the willing, waarmee George W. Bush ten strijde trok in Irak. De Russische minister van Buitenlandse Zaken, Sergei Lavrov, stelde zelfs voor om een vervolgconferentie te organiseren in Moskou, waarvoor ook Iran zou worden geïnviteerd. Het idee alleen al is voor Washington zo goed als een provocatie.

Dus heeft niemand op dit moment een pasklaar antwoord op het probleem. Een militaire interventie naar Libisch model is uitgesloten, omdat daarover in de Veiligheidsraad geen overeenstemming bestaat. Het is bovendien in Syrië niet duidelijk wie er precies tegen wie vecht. Zo baart de inzet van soennitische strijders zorgen, die door Qatar en Saudi-Arabië met discrete Amerikaanse hulp van wapens worden voorzien. De alawietische sekte van de clan van president Al-Assad wordt tot de sjiitische islam gerekend. Zeker de christelijke minderheid in Syrië voelt zich door de militante soennieten zeer bedreigd.

De Al-Assad-clan maakte altijd handig gebruik van de complexe samenstelling van de Syrische samenleving, en zal dat ook blijven doen. Kofi Annan waarschuwde er in Genève voor dat het conflict gemakkelijk de hele regio in brand kan steken. Elke Syrische bevolkingsgroep heeft etnische en/of religieuze banden met bevolkingsgroepen in de buurlanden. Het maakt dat er geen gemakkelijke oplossing voor de crisis is. Maar om Bashar Al-Assad nog een plaats te geven in een nieuw Syrië zijn er toch te veel doden gevallen.

Hubert van Humbeeck

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content