Hoge Vlaamse productiviteit als gevolg van te hoge loonkosten

Het zou compleet fout zijn uit de door STORE vastgestelde stijging van de productiviteit af te leiden dat er ruimte is voor verdere loonstijging.

Tussen 2001 en 2010 daalde in de Vlaamse industrie de tewerkstelling aanzienlijk terwijl de arbeidsproductiviteit in vergelijkbare mate steeg. Zo blijkt uit het eerste rapport van het nieuwe Leuvense Steunpunt Ondernemen en Regionale Economie (STORE). Deze studie werd besteld door Vlaams minister-president Kris Peeters (CD&V).

De Standaard pakt uit met deze studie en kleeft boven het artikel meteen de kop “Banenverlies ondanks hoge productiviteit”. Op het eerste zicht ligt deze conclusie voor de hand. Maar bij nader toezien is het oorzakelijk verband net omgekeerd: de hoge productiviteit komt voor een groot stuk tot stand via … het verlies van jobs.

Hoe wordt arbeidsproductiviteit gemeten? Door de productie (in voorliggend geval in de Vlaamse industrie) te delen door het aantal jobs nodig om die productie voort te brengen. Stijgt de productie (of loopt die in ieder geval niet terug) en wordt tegelijk het aantal jobs verminderd, dan krijg je in macro-economische termen een stijging van de productiviteit. Dit is exact wat er gebeurde gedurende de periode bestudeerd door STORE.

Diverse studies en gesprekken met industriëlen hier ten lande leren dat België en Vlaanderen opgezadeld zitten met een probleem van te hoge relatieve loonkosten. De meest drastische oplossing voor ondernemingen geconfronteerd met dat probleem is de stopzetting van de productie hier.

Gelukkig is een tweede optie nog veel meer voorkomend. Die bestaat er in dat het productieapparaat aangepast wordt aan die hoge loonkosten. Meer concreet houdt dit meestal in dat men overgaat naar een meer kapitaalsintensieve productiemethode via rationalisering, automatisering en robotisering. Kortom: men vervangt dure arbeid door relatief goedkoper kapitaal.

Een onvermijdelijk gevolg daarvan is een stijging van de arbeidsproductiviteit, die hand in hand gaat met een verlies aan jobs, zoals vastgesteld in de STORE-studie. De correcte conclusie is dan ook dat deze studie eens te meer aantoont dat ook Vlaanderen opgezadeld zit met een ernstig probleem van te hoge loonkosten.

Het zou dan ook, zoals wel vaker gebeurde in het verleden, compleet fout zijn uit de door STORE vastgestelde stijging van de productiviteit af te leiden dat er ruimte is voor verdere stijging van de lonen.

Johan Van Overtveldt