Hoezo staatsdragend?

Socialisten, christendemocraten, liberalen en groenen kunnen een staatsdragende regering vormen, ook zonder N-VA.

Koninklijk bemiddelaar Johan Vande Lanotte had nog zo’n pittige zegswijze opgeduikeld: ‘Je kunt een paard naar het water leiden, maar je kan het niet doen drinken.’ Een quote die smeekt om een krantentitel. Maar jammer genoeg verkeerd gebruikt. Dat komt ervan als je de Wellingtonhippodroom in Oostende laat sluiten.

Want een beetje ruiter weet dat de weigering van een paard om van het aangeboden water te drinken een niet te veronachtzamen waarschuwing is. Paarden drinken immers niet van brak of vervuild water – in tegenstelling tot bijvoorbeeld de koe, die alles naar binnen zwelgt.

Het paard in kwestie, CD&V, heeft de nota van Johan Vande Lanotte niet zonder reden afgewezen. Die partij – vertrouwd als ze is met dit soort Dehaene-achtige werkstukken – wilde voor alle zekerheid en duidelijkheid nog enkele wijzigingen en toevoegingen laten aanbrengen alvorens opnieuw met de onderhandelende partijen aan tafel te gaan zitten. Op enkele dagen minder of meer zou het na zes maanden gedrentel niet aankomen. Bovendien hadden de zeven partijleiders sinds eind september niet meer met elkaar onderhandeld – toch niet officieel.

Maar meteen stegen uit de krantenbladzijden treurzangen op over de CD&V die niet langer ‘de grote staatsdragende partij’ was die ze ooit is geweest, een partij die goddomme aan de oorsprong ligt van dat geprezen Belgische consensusmodel. Ja, er heerste grote verslagenheid en ontgoocheling op de politieke redacties.

Waar is de tijd dat Louis Tobback de CVP-fractie als ‘een kwal’ bestempelde en toenmalig premier Wilfried Martens nu eens met Caligula, dan weer met een strontvlieg vergeleek? Met weemoed denken we terug aan de commentatoren van progressieve gezindte volgens wie de CVP-staat als een loden dekplaat op Vlaanderen woog, en aan Frans Verleyen die in Knack de constitutionele en andere werkstukken van Jean-Luc Dehaene beschreef als ‘emmers vol juridische snot’. Er zijn in de Wetstraat echt geen zekerheden meer.

Overigens, wat mag dat wel zijn, ‘staatsdragende partijen’? Mogelijk worden daarmee de partijen bedoeld die de staatsschuld tot boven de 100 procent van het bnp hebben laten oplopen. Misschien zijn het de partijen die een financieringswet uitdokterden die dan, zoals een toekomstig gouverneur van de Nationale Bank van België het fijntjes uitdrukte, als een molensteen om de hals van de federale overheid werd gehangen? Of zijn dat de partijen die de voorbije jaren het landelijke armoedecijfer naar 15 procent joegen en de ziekenhuisfactuur stilaan onbetaalbaar maakten?

Vast en zeker zijn het de partijen die een belastingverlaging invoerden die het land zich niet kon veroorloven en daarbovenop nog een notionele-interestaftrek bedachten waardoor een beetje vennootschap geen belastingen meer hoeft te betalen. De erelijst met de top 50 van Belgische bedrijven die al ruim twee jaar geen of nauwelijks belastingen betalen, werd onlangs door Le Soir afgedrukt. Het niet betalen van belastingen moet ongemeen staatsdragend zijn, want geen van de sociale partners, van wie bekend is dat zij dag en nacht aan ’s lands belang denken, heeft daartegen geprotesteerd.

De aangehaalde maatregelen van de afgelopen jaren zijn allemaal het werk van de staatsdragende PS, SP, MR, Open VLD, CD&V, CDH, Groen! en Ecolo.

En laat die partijen nu net beschikken over een ruime tweederdemeerderheid en een meerderheid in elke taalgroep. Staatsdragender dan deze coalitie is toch niet denkbaar?

Het zal wat zelfopoffering vergen – wat eigen is aan staatsdragende partijen – maar een dergelijke regering kan voort zonder de Vlaams-nationalistische N-VA die, zo beweren de meeste onderhandelaars, toch geen akkoord wil.

Die wondercoalitie beschikt over de kant-en-klare nota van koninklijk bemiddelaar Johan Vande Lanotte die zo klaar is als een bergbeekje. Ex-premier Mark Eyskens kan zelfs zonder de nota te hebben gelezen – dat beweert zijn partijgenoot en minister van Buitenlandse Zaken Steven Vanackere – verkondigen dat Vande Lanotte fantastisch werk heeft geleverd.

Kortom, voor staatsdragende partijen ligt hier een grote, zesde staatshervorming binnen handbereik. Zo’n coalitie, met krachtige hand geleid door Elio Di Rupo, kan ook aanstonds beginnen met het door Europa gevraagde saneringswerk. Waarna de stormen op de financiële markten meteen zullen bedaren.

Maar het zit eraan te komen dat de erg onzeker en bang geworden Elio Di Rupo toch maar liever aan de hand van Johan Vande Lanotte en Bart De Wever blijft. Want met die afschuwelijke liberalen weet je maar nooit. En bij de PS zijn ze dan wel moedig, maar niet roekeloos.

Rik Van Cauwelaert