Hier komt Griekenland weer, en Portugal en Spanje en Italië …

De crisis rond Cyprus leidde even de aandacht af. Andere en veel grotere problemen blijven inbeuken op de broze structuren van de eurozone. Wat doet de ECB?

De heftige crisis rond Cyprus zindert nog volop na en de euro-crisismanagers moeten al volop elders aan de slag. Gisteren streken de vertegenwoordigers van de Troika (IMF, ECB en Europese Commissie) terug neer in Athene. Tegen eind april zou opnieuw een schijf van 2,6 miljard euro van het hulpprogramma voor Griekenland moeten vrijgegeven worden. Twee problemen lijken daaromtrent acuut aan de orde.

Ten eerste, de inkomsten van de overheid vallen sterk tegen. De belastingontvangsten van de Griekse overheid liggen voor de eerste twee maanden van het jaar ruim 600 miljoen euro lager dan over dezelfde periode vorig jaar, een daling met 7%. Het geheel van de overheidsontvangsten lag zelfs 1,6 miljard lager (van 18,5 miljard naar 16,9 miljard), wat een daling met bijna 9% betekent. Op basis van deze gegevens lijkt het uitgesloten dat de regering van premier Antonis Samaras het begrotingstraject overeengekomen met de Troika kan realiseren.

De evolutie van de overheidsinkomsten geeft ook aan dat de zware recessie in Griekenland zich onverminderd doorzet. Eind 2012 kromp de Griekse economie op jaarbasis met 6%. De verbetering verwacht voor dit jaar, zo horen we bij een Troika-bron, zal allicht pie in the sky blijven. Volgens de jongste beschikbare gegevens (Eurostat) zit 27% van de Grieken zonder werk, bij de jongeren zelfs 58%. De armoede in het land neemt schrijnende vormen aan.

Ten tweede, de overeengekomen afslanking van de overheidsdiensten zorgt voor grote moeilijkheden. Dit jaar zou men 15 000 ambtenaren moeten ontslaan. Tegen eind 2015 zou de tewerkstelling in overheidsverband met 150 000 eenheden moeten afgebouwd worden. Het verzet binnen de regering Samaras tegen deze ingrepen groeit. Vooral Antonis Manitakis, de minister van Binnenlandse Zaken, steekt zijn verzet tegen vooral de 15 000 ontslagen voor dit jaar niet onder stoelen of banken. Uiteraard geniet hij de steun van de vakbonden bij dit verzet dat, zo vreest men binnen de Troika, de regering Samaras wel eens zwaar in de problemen zou kunnen brengen.

Naast Cyprus en Griekenland blijven ook met name Portugal, Spanje en Italië acuut aan de orde voor de bewindslui nauw betrokken bij de eurocrisis. In Portugal doet het grondwettelijk hof morgen uitspraak over de legaliteit van verminderingen van de ambtenarenlonen en van bepaalde belastingverhogingen. Het gaat daarbij over 2,5 miljard euro aan ingrepen, met naar de toekomst toe nog eens 4 miljard euro aan saneringen die op de helling zouden komen te staan. Verwerpt het grondwettelijk hof de voorgestelde ingrepen dan zit Portugal meteen flink uit koers voor wat betreft het naleven van het programma overeenkomen met de Troika.

Bij de Troika vreest men vooral dat een njet van het grondwettelijk hof de slagkracht van de regering van premier Pedro Passos Coelho zal aantasten. Verkiezingen en een fundamentele heronderhandeling van het bail out-programma van Portugal ter waarde van 78 miljard euro komen dan plots heel dicht bij.

In Spanje wegen de problemen van de banksector alsmaar zwaarder op de economie.

De Spaanse economie krimpt thans op jaarbasis met 2% terwijl de werkloosheidsgraad al op 26% zit en die van de jongeren op 56%. Sedert 2007 gingen bijna een half miljoen Spaanse KMO’s over kop. De voornaamste reden van die dramatische ontwikkeling is de onbeschikbaarheid van kredieten, een direct gevolg van de zware verliezen die de Spaanse banksector teisteren (vooral als gevolg van het openspatten van de vastgoedzeepbel). Kredieten aan het geheel van het Spaanse bedrijfsleven krompen eind 2012 op jaarbasis met 8%. Voor de KMO’s zit die krimp ver voorbij de 10%.

In Italië tot slot lijkt de regeringsvorming meer dan ooit in het slop te zitten. President Giorgio Napolitano gaf een commissie van wijzen 10 dagen de tijd om met voorstellen tot deblokkering van de situatie te komen. Luigi Bersani, leider van het linkse blok dat de grootste partij is, zegt dat een coalitie met de partij van Silvio Berlusconi “onmogelijk” is en dat nieuwe verkiezingen een “dramatische hypothese” vormen. De onberekenbare Beppe Grillo en zijn Vijf Sterren Bewegingen zitten daardoor meer dan ooit op de wip. Grillo & Co willen met geen van de traditionele partijen in zee. Te midden de politieke janboel gaat het met de Italiaanse economie snel van kwaad naar erger. De krimp op jaarbasis situeert zich rond de 3% terwijl reeds 11,6% van de Italianen zonder werk zit. Ook hier krijgen de jongeren met een werkloosheidgraad van 38% wederom de zwaarste klappen.

Gegeven al het voorgaande neemt de druk op de Europese Centrale Bank en haar president Mario Draghi toe om iets te doen. De raad van bestuur van de ECB vergadert vandaag. Algemeen wordt verwacht dat ze haar basisrentevoet die op 0,75% ligt niet zal verlagen ondanks de vertraging van de inflatie in de eurozone. Tussen oktober 2012 en maart 2013 daalde de inflatie binnen de eurozone gestaag van 2,5% naar 1,7%.

Gaat de ECB andere maatregelen nemen? Bijvoorbeeld een nieuwe ronde van goedkope leningen aan de banken om de kredietverlening aan bedrijven en gezinnen terug vlotter te doen verlopen, vooral in de crisislanden, wordt door nogal wat waarnemers bepleit. Zeker bij de vertegenwoordigers van Duitsland, Nederland en Finland binnen de raad van bestuur van de ECB liggen dergelijke bijkomende ingrepen echter zeer moeilijk.