Het Schip, de kapitein en het zwijn. Geopolitieke emotie bij ons

Soms lijkt het dat de wereld voor Bart De Wever een onbewoonbare plaats betekent, zo lang hij er niet is in geslaagd het land te hervormen op een welbepaalde, eigenzinnige manier.

De laatste dagen hebben perscommentatoren gesteld: de koning overspeelt zijn hand. Wij hebben een Bart De Wever gezien die mompelde: “Het is genoeg geweest”. De onderhandelingen zijn in het zand van oeverloos wantrouwen vastgelopen. Om te begrijpen wat er aan de gang is, is het goed het ruimere historisch-psychologische kader te verkennen. Ik pas hier op ons land de concepten toe die hoogleraar Dominique Moïsi heeft ontwikkeld in “De geopolitiek van emotie”.

De pers schreef in de maanden na 3 juni zaken als: “Bart De Wever is in een Staat van Genade”. Journalisten maakten voorspellingen waarbij alle scenario’s winst en succes betekenden voor De Wever en zijn partij. Staat van Genade. Op sommige intense momenten in de vaderlandse geschiedenis lijkt het goed dat wij after all nog over een religieus vocabularium beschikken. Vandaag is het duidelijk dat de Koning tegen de grens aanschuurt van het engelengeduld en de nobele onthechting. Het hof zendt SOS-signalen uit.

Misschien geldt voor ons unieke landje de Mayakalender niet, en mogen wij al een revolutie tegemoet zien in 2011? Vive la république, zoals Rik Van Cauwelaert op 5 mei schreef? Het wordt echter duidelijk dat ook Bart De Wever misschien zijn hand heeft overspeeld. Zijn toverkracht lijkt na elf maanden grotendeels opgegaan in het vormen van een helder beeld van de complexe emoties van vernedering en frustratie die al generaties leven bij Vlamingen. De tijd is rijp om frustraties uit te spreken en van de latente kwaadheid een kracht te maken. En nu moeten wij tot de handslag in de koehandel zien te komen.

De Wever is een historisch en politiek onderlegde filosoof, een doeltreffend columnist, een gewaardeerd lid van het Vlaamse parlement. Hij kon in al die rollen van op de kade zinvolle dingen roepen naar de kapitein van het schip. Hij ziet zichzelf echter blijkbaar nog steeds niet als kapitein. Hij geeft geregeld te kennen geen bepaalde ministerportefeuille te ambiëren. Dient een goed politicus echter niet altijd minstens een homeopathische ‘postjespakker’ te zijn? Mark Eyskens en Louis Tobback noemden Bart De Wever een demagoog. De waarheid komt misschien toch niet altijd uit kindermond?

Europa heeft al meer dan 65 jaar geen oorlog gekend. Zulke rustige periode, dat is geleden sinds Julius Caesar! De collectieve pijn na de onzegbare ellende van de wereldoorlogen, van de afgrond van het lijden in de Kampen, het heeft ons voor lange tijd gekalmeerd en tot bezinning gebracht. Voor ons Belgen komt daarbovenop dat wij sinds onze stichting in 1830 niet meer door een vreemde natie zijn overrompeld en bestuurd. Diep in het collectieve karakter zit echter nog de afkeer tegen de Oostenrijkers, de Spanjaarden, de Fransen, de Duitsers. Het lijkt er op dat onze tweede natuur, ons afzetten tegen de overheid, zich nu keert tegen de democratisch verkozen overheid en tegen de monarchie. Dat is een mechanisme vergelijkbaar met wat speelt in het menselijk lichaam: de verdedigingssystemen van het lijf gaan bij al te lang uitblijven van de verwachte agressie van buiten af, stof en bacteriën, tegen het eigen organisme ageren in allergieën en kanker.

Soms lijkt het dat de wereld voor Bart De Wever een onbewoonbare plaats betekent, zo lang hij er niet is in geslaagd het land te hervormen op een welbepaalde, eigenzinnige manier. Zodat hij eindelijk genade verdient in de ogen van God en grootvader. Ik moet daarbij toch aan de woorden denken van onze vriend in het Witte Huis: “Politiek is de kunst van het compromis. Als je achter het zwijn aangaat, maar het blijkt niet te pakken, dan moet je tevreden kunnen zijn met de sandwich met salami”.

Stefaan Hublou Solfrian, historicus, publicist