Het dossier Dexia: te vroeg voor champagne

Er is een akkoord met Frankrijk, zo meldt premier Leterme. Nu uitkijken naar het prijskaartje voor ons allen.

Zondag, 9 oktober, 16.00 uur.

Het gaat nu blijkbaar allemaal zeer snel in het Dexia-dossier. Vanop het kabinet van premier Leterme komt zonet de mededeling binnen dat er een princiepsakkoord is met de Fransen en de Luxemburgers. Nu moet enkel de raad van bestuur van Dexia zich daar straks nog mee akkoord verklaren. Hoera, of toch nog wat vroeg voor de champagne?

Wat is de besluitvorming waar we op deze druilerige zondagnamiddag naar evolueren? België koopt van de Dexia holdingmaatschappij de Belgische gedeelten van de groep. In het nieuwe Dexia België zullen de Gemeentelijke Holding en Arcofin, de holding van het ACW, op de één of andere manier terug een participatie verwerven waardoor zij het perspectief behouden dat zij minstens een gedeelte van hun vermogen belegd in het oude Dexia kunnen recupereren. Beide entiteiten hebben, afgerond, elk 14% van de aandelen van de huidige Dexia-groep, participaties die in beide gevallen nog voor méér dan 2 miljard euro in de boeken staan. Ook de gewesten en Ethias zullen normalerwijze terug in het aandeelhouderschap verschijnen. Voorts zal België ook nog mee garant moeten staan voor de bad bank waarin de toxische producten van de oude Dexia ondergebracht zijn.

Hoe groot de garantie door België af te leveren voor de bad bank is, vormt zonder twijfel één van de kernpunten van het akkoord dat bereikt werd met Frankrijk. Onze uitgangspositie bij deze onderhandelingen was hoe dan ook ongunstig. De druk was voor ons veel groter dan voor de Fransen daar zij geen run op Dexia-filialen hoeven te vrezen als er maandagochtend geen akkoord zou bereikt zijn. De Fransen wisten bovendien perfect dat er in België stevige politieke hommeles dreigde als de regering Leterme haar plan tot aankoop van Dexia België niet kan uitvoeren.

Men voelt dus met zijn ellebogen aan dat de kans zeer reëel is dat we een (veel) te hoge prijs gaan betalen om het dossier min of meer volgens de inzichten van de regering Leterme en de daarbij betrokken instanties en belangengroepen af te wikkelen. De kleine letters van het akkoord met Frankrijk gaan met veel aandacht gelezen moeten worden. Eén ding maakt dat ook de Fransen er toch wel wat belang bij hadden om het dossier snel en proper af te handelen, nl. het bestaan van de miljardentransfer van België naar Frankrijk binnen Dexia. Dit gegeven wordt angsvallig geheim gehouden omdat het niet wettelijk is en scherpe repercussies dreigt te hebben op Europees vlak.

Los van de small print rond deal met de Fransen rijzen er minstens nog drie andere problematische elementen rond het Dexia-dossier. Ten eerste, de engagementen die we ons als België op ons gaan nemen in het Dexia-dossier (aankoop van Dexia België en garantie voor de bad bank) zullen hoe dan ook wegen op onze kredietwaardigheid. Krijgen we daardoor een formele afwaardering van die kredietwaardigheid te slikken (wat vrij waarschijnlijk is, ondanks onze lobbying naar de rating agencies toe ) dan zal dat de financieringslasten van de Belgische overheid fors verzwaren. Vallen we één stap qua rating dan komt er al gauw 1procentpunt bij onze financieringslast bij, zijnde afgerond 4 miljard extra rentelasten per jaar. Bovendien zal bij een downgrade van België ook de financieringskost van andere Belgische entiteiten oplopen. Voor een bank als KBC zou zulk een evolutie in de huidige omstandigheden een stevige nieuwe opdoffer betekenen.

Ten tweede, het argument dat België een bank als Dexia nodig heeft, passeert vandaag zonder al te veel verdere commentaar. Nochtans, en dit is uiteraard vrij fundamenteel in het hele dossier, houdt dit argument helemaal geen steek. De financiële dienstverlening in ons land, ook naar de gemeenten toe, kan perfect zonder Dexia. Dexia omschrijven als een systemische bank voor het Belgische financiële systeem is een argument dat Leterme, Reynders en andere betrokkenen gebruiken om een reddende hand te kunnen uitsteken naar aandeelhouders als de Gemeentelijke Holding en Arcofin. Hiermede komen we meteen bij het derde erg problematische punt in de Dexia-discussie van de voorbije dagen.

De Dexia-groep zoals hij nu bestaat, beschikt over een eigen vermogen van 8 miljard euro en kijkt tegen verliezen aan die, al naargelang de bron, zich ergens tussen de 10 en de 25 miljard euro situeren. Zonder staatswaarborg zou er dus sprake zijn van een situatie van faling. Dat betekent dat diegenen die vandaag aandelen Dexia in portfeuille hebben, die aandelen naar nul moeten afschrijven. Hun aandeelhouderschap is geen cent meer waard vandaag. Als de Belgische staat morgen Dexia België uit de “faling” van de Dexia-groep koopt, dan is zij, en zij alleen, daar aandeelhouder van . Tussen haakjes maar vrij fundamenteel: de eerder gemaakte opmerking rond het systemische karakter van Dexia impliceert dat wij er voor pleiten om die aankoop van Dexia België niet te doen.

Willen de gewesten, de Gemeenschappelijke Holding en Arcofin (en eventuele andere gegadigden) aandelen van het nieuwe Dexia België verwerven dan zullen zij met vers én reëel kapitaal over de brug moeten komen. Deze aandeelhouders op de één of andere manier terug aandeelhouder maken zonder dat zij daar reële inbreng tegenover zetten, is onwettelijk, immoreel en komt eigenlijk neer op het belazeren van de kleinere aandeelhouders van het huidige Dexia én van de belastingsbetaler in het algemeen. Dat Paul Huybrechts van de Vlaamse Federatie van Beleggers (VFB) heftig protesteert tegen de ongelijke behandeling van aandeelhouders is zeer terecht. Dat protest heeft alles te maken met de vraag om respect voor de basisprincipes van de rechtsstaat.

Zeker, de belastingsbetaler zal hoe dan ook finaal moeten opdraaien voor de geleden verliezen binnen het Dexia-drama door de aandeelhouders van overheidswege (staat zelf, gewesten, Gemeentelijke Holding en een stuk Ethias). Het is echter veel gezonder om de problemen van Dexia af te wikkelen op de manier zoals de wet dat thans voorziet en dan vervolgens een geëigende aanpak te ontwikkelen voor de verliezen geleden door bijvoorbeeld de gemeentes via het gat geslagen bij de Gemeenschappelijke Holding.

Johan Van Overtveldt