Vrije Tribune

Herman Matthijs: ‘We hebben maar één keuze: onze wagon koppelen aan Duitsland’

Vrije Tribune Hier geven we een forum aan organisaties, columnisten en gastbloggers

‘We zullen door de zure appel van de saneringen moeten bijten en dat zal een heel decennium duren’ stelt professor Herman Matthijs (UGent en VUB).

Met het verdrag van Maastricht uit 1992 zijn er een aantal budgettaire normen vastgelegd voor de lidstaten van de Europese Unie. In concreto gaat het om de tekortnorm die stelt dat het begrotingsdeficit in de lidstaten niet meer mag bedragen dan drie procent van het eigen BBP en de schuldennorm die bepaalt dat de totale schuld in één lidstaat niet meer mag bedragen dan 60 procent van het eigen BBP.

Vanaf het jaar 2000 zijn deze bepalingen omgezet in het ‘stabiliteits- en groeipact’ met het oog op het naleven van de bovenvermelde begrotingsnormen in de Eurozone. Zodoende dienen de eurolanden jaarlijks een stabiliteitsprogramma op te stellen, dat via een driejarenplan de evolutie vastlegt in het behalen van die normen.

Het begrotingstekort is in dit land in de jaren na de invoering van de euro ruim onder de drie procent van het BBP gebleven. Daarentegen is de schuldenproblematiek in dit land nooit structureel opgelost.

De financiële crisis
Ingevolge de mondiale financiële crisis zijn de openbare financiën van de eurolanden zwaar in het rood gegaan omwille van de economische neergang en de massale staatssteun aan sommige banken. De massale druk van de financiële markten leidde al tot enorme politieke discussies over het al niet behouden van de Eurozone. Merkwaardig is wel dat de financiële markten en de dominerende ratingbureaus nu saneringen eisen van de overheidsbudgetten, doch zelf de bancaire crisis niet hebben zien aankomen.

Bovendien mag men zich ook wel eens vragen stellen bij de invloed van die ratingbureaus. Wat met hun onafhankelijkheid en wat is de objectieve waarde van hun adviezen ? Trouwens, geen enkele van de drie toonaangevende bureaus heeft de Eurozone als thuishaven.

Desalniettemin moet er wel werk worden gemaakt van het op orde stellen van ’s lands openbare financiën. Want anders dreigen hier Griekse tragedies plaats te vinden.

Gezien de slechte toestand van de overheidsbegrotingen in de Eurozone hebben het Europees Parlement en de Europese Raad vijf verordeningen en één richtlijn aangenomen met betrekking het Europees toezicht op de begrotingen van de Eurolidstaten.

Deze treden wel pas in werking op 13 december 2011. Ondanks alle hedendaagse discussies zijn ze heden dus nog niet van toepassing. Dit ‘big six pack’ baseert zich op het verdrag van Lissabon betreffende de werking van de Europese Unie uit december 2007.

In dit land mogen we meemaken dat de regering zich in de Europese Raad akkoord verklaart met die budgettaire maatregelen vanwege Europa en dat de regeringspartij PS hier achteraf veel bemerkingen over uit.

In feite wordt de budgettaire autonomie van de lidstaten hier onderuit gehaald. Merkwaardig genoeg is hieromtrent amper een debat gevoerd in de Kamer van Volksvertegenwoordigers of de Senaat. Als er bevoegdheden moeten overgaan naar de Gemeenschappen en de Gewesten leidt dat tot enorme politiek discussies. Maar het leeghalen van het federale niveau door Europa gebeurt zowaar geruisloos.

De invoering van een Europees semester met het toezicht op de begrotingen alsook het stabiliteitsprogramma, het nationaal hervormingsprogramma en de eventuele financiële boeten zijn enorme wijzigingen in de binnenlandse begrotingskalender.

Inderdaad, zo druisen die Europese verordeningen wel in tegen de vigerende regels in de begrotingswetgeving. Bovendien kan men zich ook de vraag stellen of die zes Europese wetten ook niet haaks slaan op de Belgische grondwetartikels die handelen over de begrotingen.

De eenmaking Het is zeer de vraag of die budgettaire harmonisatie wel het middel is om een Europese politiek te voeren. Een Europese regering houdt wel in dat men naar een verkozen presidentschap moet gaan, die los van de lidstaten een regering aanstelt .Maar men kan pas spreken van een dergelijke Europese regering indien die de bevoegdheid krijgt over de prioritaire staatszaken zoals de douane, de handel, de diplomatie, de munt en het leger. Doch die discussie is nog nooit gevoerd.

Maar Europa blijft verder doen in een eindeloze harmonisatie van alles en nog wat. Maar harmonisaties leiden tot nivelleringen en daar is Europa ook ziek aan.

Het blijft een feit dat de Eurogroep teveel lidstaten heeft toegelaten. Vele zuiderse landen leefden in het verleden op inflatie, jaarlijkse devaluaties , schulden en begrotingstekorten.

Dat behoort tot het verleden in de door Duitsland gedomineerde Eurozone. Desalniettemin dient men zich de vraag te stellen wat het nut is van draconische besparingen als men dat niet kan begeleiden door monetaire maatregelen, bijvoorbeeld devaluaties.

Voor België en zeker voor de Vlaamse economie is er geen keuze. De economische goede tijden van de voorbije maanden waren gerelateerd met de Duitse export hausse. Het is niet voor niets dat men ons beschouwt als de 17de economische ‘Lander’ van de Bondsrepubliek. Zodoende is er maar één keuze: de wagon koppelen aan Duitsland.

Daarom zal er door de zure appel van de saneringen moeten gebeten worden en dat zal een heel decennium duren. Want na het behalen van de drie procent norm in 2012 moet er nog een moeilijker koers gereden worden naar het evenwicht in het jaar 2015. Tenslotte is er nog de koers richting 2020 om de omvangrijke schuldennorm terug te dringen naar het vastgestelde percentage van 60procent BBP.

De Belgische politieke wereld had veel hedendaagse problemen kunnen vermijden als men in het verleden meer oog had gehad voor de schulden in het kader van de federale openbare financiën.

Professor Herman Matthijs (VUB en UGent)

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content